Angström (veya Ångström), bir metrenin on milyarda birine karşılık gelen uzunluk birimidir. Yani 1 angström, 0.000 000 000 1 metre uzunluğuna karşılık gelir. Matematiksel olarak 1×10−10 m ya da 1E-10 m olarak ifade edilir. İsmini İsveçli fizikçi Anders Ångström’dan almaktadır [1].
Bir angström kaç metredir?
Bir angström, bir metrenin on milyarda biridir (0.000 000 000 1). Matematiksel olarak 1×10−10 m ya da 1E-10 m olarak da ifade edilir.
Angström Ölçeği
Kafamızda bir ölçüm cetveli oluşturmak adına nanometre (nm) ve santimetre (cm) ile karşılaştırabiliriz. Santimetre günlük hayatta sıklıkla kullandığımız bir ölçektir, 1 metrenin 100’de birine karşılık gelir. 1 Å ise 10−8 cm; yani 1 santimetrenin yüz milyonda biridir. 1 Å aynı zamanda 1 nanometrenin onda biridir (1 Å = 0.1 nm).
Hücre seviyesinde gerçekleşen olaylar artık mikrometre (1 μm = 10-6 m) mertebelerine düşer. Örneğin kloroplastlar yaklaşık 5 μm (5 mikrometre) boyutundadır. Yani bir milimetrenin 1,000’de 5’i ya da bir metrenin 1,000,000’da 5’i boyutunda.
Nanometre (nm) ölçeğine geldiğimizde ise artık işler iyice değişmeye başlıyor, çünkü 1 nm 1 μm’nin 1000’de 1’i ölçeğinde. Bu da 1 metrenin 1 milyarda 1’i olduğunu ifade ediyor. Ölçek bu kadar küçülünce artık atomik boyutlar söz konusu oluyor ve kuantum etkileri devreye girmeye başlıyor. Artık bu ölçeği mikroskop ile göremiyoruz. Çünkü görünür ışığın dalga boyu yaklaşık 450-700 nm arasında kalıyor. Bu aralığı aynı zamanda 4500-7000 Å olarak da ifade edebiliriz.
Yaygın olarak kristallografi, katı-hal fiziği, astronomi ve kimyada bir birim olarak sıklıkla kullanılır. Uluslararası tanınan bir birim olmasına rağmen resmi olarak SI birim sisteminde yer almaz (fakat metrik sistemin parçası olarak düşünülebilir).
Moleküllerin üç boyutlu yapılarının belirlenebilmesi için, kristallerinin X-ışınlarını nasıl kırdıklarının gözlenmesi ile bir model oluşturulması, X-ışını kristallografisi tekniği ile mümkündür. Yukarıda gördüğümüz 1.0 Å çözünürlükteki model, gerçeğe en yakın çözünürlükteki modeldir. 1.0 Å mesafesindeki kimyasal bağlar bile gözlenebilmektedir. Bu görselin, mikroskop altında elde ettiğimiz gerçek görsel gibi olmadığına, elde edilen veriyle bilgisayarda çizildiğine dikkat edin.
Bir diğer sık kullanıldığı alan da astronomidir. Özellikle ışığın dalga boylarından bahsederken, nanometre yerine tercih edildiği olur. Nanometrede kullanılan ondalık basamağına ihtiyaç duymamak için ya da tamamen geleneksel nedenlerden dolayı kullanıldığı görülmektedir. Fakat yaygın olarak, yerine nanometre tercih edilir.
Angström Dönüşüm Tablosu
- 1 Å = 105 fm
- 1 Å = 102 pm
- 1 Å = 0.1 nm
- 1 Å = 10-4 μm
- 1 Å = 10-7 mm
- 1 Å = 10-8 cm
- 1 Å = 10-9 dm
- 1 Å = 10-10 m
- 1 Å = 10-13 km
- 1 km = 1013 Å
- 1 m = 1010 Å
- 1 dm = 109 Å
- 1 cm = 108 Å
- 1 mm = 107 Å
- 1 μm = 104 Å
- 1 nm = 10 Å
- 1 pm = 10-2 Å
- 1 fm = 10-5 Å
| L/L | Kilometre (km) | Metre (m) | Desimetre (dm) | Santimetre (cm) | Milimetre (mm) | Mikrometre (μm) | Nanometre (nm) | Angström (Å) | Pikometre (pm) | Femtometre (fm) |
| Kilometre (km) | 1 | 103 | 104 | 105 | 106 | 109 | 1012 | 1013 | 1015 | 1018 |
| Metre (m) | 10-3 | 1 | 10 | 102 | 103 | 106 | 109 | 1010 | 1012 | 1015 |
| Desimetre (dm) | 10-4 | 0.1 | 1 | 10 | 102 | 105 | 108 | 109 | 1011 | 1014 |
| Santimetre (cm) | 10-5 | 10-2 | 0.1 | 1 | 10 | 104 | 107 | 108 | 1010 | 1013 |
| Milimetre (mm) | 10-6 | 10-3 | 10-2 | 0.1 | 1 | 103 | 106 | 107 | 109 | 1012 |
| Mikrometre (μm) | 10-9 | 10-6 | 10-5 | 10-4 | 10-3 | 1 | 103 | 104 | 106 | 109 |
| Nanometre (nm) | 10-12 | 10-9 | 10-8 | 10-7 | 10-6 | 10-3 | 1 | 10 | 103 | 106 |
| Angström (Å) | 10-13 | 10-10 | 10-9 | 10-8 | 10-7 | 10-4 | 0.1 | 1 | 102 | 105 |
| Pikometre (pm) | 10-15 | 10-12 | 10-11 | 10-10 | 10-9 | 10-6 | 10-3 | 0.01 | 1 | 103 |
| Femtometre (fm) | 10-18 | 10-15 | 10-14 | 10-13 | 10-12 | 10-9 | 10-6 | 10-5 | 10-3 | 1 |
Hazırlayan: Merve Büşra Duman
Editör: Ögetay Kayalı
Referanslar
2. PDB-101. “Guide to Understanding PDB Data”. <https://pdb101.rcsb.org/learn/guide-to-understanding-pdb-data/resolution>
