Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Thomson Atom Modeli ve Rutherford Atom Modeli

Thomson Atom Modeli ve Rutherford Atom Modeli
4 dakika
9,252
  • Özgün
Tüm Reklamları Kapat
İnsanlık, varoluşundan bu yana etrafını çevreleyen doğayı anlamaya ve anlamlandırmaya çalıştı. Bu anlama ve anlamlandırma sürecinde en çok merak uyandıran sorulardan bir tanesi "Etrafımızı çevreleyen maddeler neyden oluşmuştur?" sorusudur. Bu soruya tarih boyunca çeşitli isimlerden çeşitli cevaplar bulunmuş ve geliştirilmiştir. Thomson atom modeli ve Rutherford atom modeli, evrende gördüklerimizi oluşturan parçacıklara bakış açımızı önemli ölçüde etkilemiştir.

Atom Modelinin Tarihsel Gelişimi

MÖ. 5. yüzyılda Demokritos bu soruyu cevaplamaya çalışanlardan biriydi. Demokritos'a göre, madde parçalara ayrıldığında, en sonunda bölünemeyen bir tanecik elde edilir ve bu tanecik atomdur. Bu basit önerme, parçacık fiziğine giden çok uzun ve dolambaçlı yolun yalnızca başlangıcıydı.
Demokritos'un önermelerinin ardından günümüz atom modeline giden yolda diğer bir adım, John Dalton tarafından atıldı. John Dalton'un önermelerini 3 başlık altında toplayabiliriz.
  • Atomlar, kimyasal tepkimelerle oluşamaz ve alt parçalara bölünemez.
  • Bir elementin atomlarının kütlesi ve diğer kimyasal özellikleri aynıdır.
  • Kimyasal bileşikler, element atomlarının birleşmesi ile oluşur.
Ancak, atom kavramını açıklamak için geliştirilen bu modelde hatalar vardı. Bir kısmı modern atom modeline kadar çözülemeyecekti ama bir kısmı,Joseph John Thomson tarafından deneylerle ve gözlemlerle çözülecekti. Günümüzde bu modeli Thomson atom modeli diyoruz.

Thomson Atom Modeli

J. J. Thomson, çok kısa bir süre önce William Crookes'un icat ettiği katot ışın tüpleri ile deneyler yapıyordu. Yapılan tüm deneylerde olduğu gibi onun deneylerinde de ışınlar katot (-) uçtan anot (+) uca doğru hareket ediyordu. Thomson bu deneyi biraz geliştirmek istedi ve tüpün sonuna bir floresan ekran koydu. Koyduğu bu floresan ekran sayesinde ışınların yönlenmesini inceleyebilecekti. Katot ışınlarının yüklü olup olmadığını anlamak için ışınların geçtiği yola iki adet zıt yüklü levha koydu ve ışınların bu levhalar arasından geçmesini sağladı. Yaptığı deneyler sırasında ışınların pozitif yüklü levhaya doğru kırıldığını gözlemledi. Bu tek bir sebepten olabilirdi: Işınlar negatif yüklü olmalıydı!
Thomson'ın geliştirdiği katot ışın tüpü.
Thomson'ın geliştirdiği katot ışın tüpü.
Thomson, sapma açısı ve potansiyel fark sayesinde katot ışınlarının hızını ve kütlesini bulabilecekti. Gördüğü şey gerçekten çok büyüleyiciydi. Deneyde kullandığı maddeleri değiştirse de sonuç değişmiyordu. Işınlar hidrojen atomundan 1000 kat küçük ve 1800 kat hafifti. Bu ise tek bir şeyi gösteriyordu. Hidrojen atomu maddenin en küçük birimi değildi. Thomson tüm bu bulguların sonucunda atomların alt parçalardan oluştuğu fikrini ortaya attı. Bu fikir bilim tarihi için önemli dönüm noktalarından biriydi.
Thomson atom modeli. Üzümlü kek modeli olarak da bilinir.
Thomson atom modeli. Üzümlü kek modeli olarak da bilinir.
Atomun, negatif yüklerin pozitif yük içerisinde dağıldığı bir yapıya sahip olduğunu önerdi. Keşfettiği negatif yükler ise George Johnstone Stoney'in elektrik paketçiği olarak tanımladığı elektron adını aldı. Ortaya attığı modeli basitçe birüzümlü keke benzetmişti. Pozitif yük keki, negatif yükler ise içerisindeki üzümleri temsil ediyordu.

Rutherford Atom Modeli

Thomson atom modeli kusursuz değildi. Thomson'ın öğrencisi Rutherford kontrolünde çalışan Hans Geiger ve Ernest Marsden tarafından yapılan deneyler, Thomson atom modeli ile açıklanamıyordu.
Geiger ve Marsden'in yaptığı deney, alfa parçacığı (2 proton + 2 nötron) gönderen bir kaynak ve karşısında da altın bir plakadan oluşuyordu. Plaka, floresan ekran ile çevrelenmişti ve bu sayede plakadan saçılan parçacıkların yöneldiği bölgeler gözlemlenebiliyordu.
Thomson atom modeli ve Rutherford atom modeli karşılaştırması.
Thomson atom modeli ve Rutherford atom modeli karşılaştırması.
Eğer gerçekten atom Thomson'ın modellediği gibi olsaydı, pozitif yük çok büyük bir alanda bulunacağından alfa parçacığına etki edecek kuvvet çok küçük olurdu. Bu da alfa parçacığının saçılmadan atom çekirdeğinden geçebilmesini sağlardı. Ancak işler tahmin edildiği gibi gitmiyordu; parçacıklar saçılıyorlardı!
1911 yılında Rutherford'un yaptığı deneylerde bir miktar saçılma gözleniyordu. Bu da tek bir şeye, pozitif yükün çok küçük bir hacimde toplanmış olduğuna işaret ediyordu. Yapmış olduğu deneyler ışığında Rutherford, hocası olan Thomson'ın atom modelini reddetti (boynuz kulağı geçmişti anlaşılan) ve ortaya yeni bir atom modeli attı. Bu model Rutherford atom modeli olarak anılacaktı.
Merkezde çok küçük bir hacimde toplanmış pozitif yük ve etrafında da negatif yükler bulunmaktaydı. Bu büyük bir şeydi çünkü modern atom modeline en benzer yapı, Rutherford atom modeli tarafından ortaya koyulmuştu. Bohr'un geliştirmesi ile devam edecek olan bu süreç, bizim şu an bildiğimiz atom modeline giden çok önemli bir basamaktı.
Modelinde her ne kadar yanlış önermeler varsa da, Thomson atom modeli bize çok önemli bir şey göstermişti. Atom, alt parçacıklar içeriyordu. Öğrencisi Rutherford'un geliştirdiği model ise Bohr'un devrim niteliğindeki çalışmaları  ile devam edecek olan uzun yolda adeta bir dönüm noktasıydı. Kuantum fiziğinin temellerinden standart modele kadar her şey, bu iki bilim insanının önermeleri ile ilk adımlarını atmıştı.


Yazan:Ege Can Karanfil
Geliştiren:
Deniz Gamze Sanal
Editör: Ögetay Kayalı
Referanslar
  1. <http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/Nuclear/rutsca3.html>
  2. <https://www.universetoday.com/38326/plum-pudding-model/>
  3. <https://edtech2.boisestate.edu/lindabennett1/502/thompson.html>
  4. <http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1908/rutherford-bio.html>
  5. <http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1906/thomson-bio.html>
  6. <http://www.visionlearning.com/en/library/Chemistry/1/Early-Ideas-about-Matter/49>
Görsel Kaynakları
  1. <https://en.wikipedia.org/wiki/Geiger%E2%80%93Marsden_experiment#/media/File:Geiger-Marsden_experiment_expectation_and_result.svg>
  2. <https://www.universetoday.com/38326/plum-pudding-model/>
  3. <https://tr.wikipedia.org/wiki/Thomson_atom_modeli#/media/File:Thomson%E2%80%99%C4%B1_elektronun_ke%C5%9Ffine_g%C3%B6t%C3%BCren_deney_d%C3%BCzene%C4%9Fi.gif>
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
0
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 06:57:12 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12834

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. C. Karanfil, et al. Thomson Atom Modeli ve Rutherford Atom Modeli. (12 Kasım 2020). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12834
Karanfil, E. C., Kayalı, Ö. (2020, November 12). Thomson Atom Modeli ve Rutherford Atom Modeli. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12834
E. C. Karanfil, et al. “Thomson Atom Modeli ve Rutherford Atom Modeli.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, 12 Nov. 2020, https://evrimagaci.org/s/12834.
Karanfil, Ege Can. Kayalı, Ögetay. “Thomson Atom Modeli ve Rutherford Atom Modeli.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, November 12, 2020. https://evrimagaci.org/s/12834.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close