Orta çağın en korkulan salgın hastalıklarından biri de şüphesiz veba idi. Halkın bu amansız hastalıktan korunabilmek için yapabildiği tek şey boyunlarına Hint cevizi olarak bilinen bir baharat türünü kolye yapıp asmaktı. Batıl bir inanış olarak düşünülen bu durumun, aslında Hint cevizinin iç yapısına daha yakından bakıldığında oldukça bilimsel olduğu görülmektedir.
Endonezya’da bir ağacın tohumu olarak yetişen bu bitki, içerisinde birçok esansiyel yağı bir arada bulundurmaktadır. Bu yağlardan biri de izoöjenol maddesidir. İzoöjenol maddesi, aynı aileden olan karanfildeki öjenol maddesi ile aynı kokuya sahiptir ve bu koku, veba hastalığının ısırıklarıyla bulaşmasına neden olan bit, kene ve fare gibi hayvanların insanlardan uzak durmasına neden olmuştur.
İzoöjenol, bir fenilpropen türevidir ve yılang yılang gibi bitkilerin esansiyel yağ bileşimlerinde önemli oranlarda bulunmaktadır. Öjenolden sentezlenebildiği gibi vanilin üretiminde başlangıç maddesi olarak da kullanılabilmektedir. Cis (Z) ya da trans (E) izomer formlarında bulunabilmektedir. Trans (E) izomeri kristal yapısında iken, cis (Z) izomeri sıvı formdadır. Sabun, şampuan, deterjan ve bölgesel uygulanabilen kozmetik ürünlerinde koku verme amaçlı izoöjenolden oldukça fazla faydalanılabilmektedir. Ancak bu maddenin hassas bünyelerde alerjiye neden olduğu da saptanmıştır.
Yrd. Doç. Dr. Seçil Çelik Erbaş
Kaynaklar
1. Penny Le Couteur, Jay Burreson, Napolyon’un düğmeleri (Dünya Tarihini Değiştiren 17 Molekül), 1. Basım, Mart 2014
2. https://en.wikipedia.org/wiki/Isoeugenol
3. http://www.fao.org/docrep/v4084e/v4084e04.htm
4. https://en.wikipedia.org/wiki/Nutmeg