Popüler Bilim

1987 İstanbul Kışı – Mart’ta Gökten Yağan Çile

Tarihler 3 Mart 1987,  dönemin meteoroloji işleri İstanbul için ertesi güne dair 9°C parçalı bulutlu ve hafif yağışlı hava tahmininde bulundu*.  Fakat 4 Mart sabahı İstanbul kar yağışına teslim olmaya başladı. Yanlış hava tahmininde bulunmak basit bir meteorolojik yanılgı. Teknoloji yetersizliği, mikroklima bölgeleri, bölgesel yağışlar gibi birçok sebepten bu tür hatalar meteorolojik tahminlerde yapılabilir. 1987 İstanbul kışına damga vuran şey ise meteorolojik bir hatadan ziyade Mart ayında 13 gün aralıksız yağan kardır. Gazete kupürlerinden ve o döneme tanıklık etmiş bazı kişilerden edinilen bilgilere göre son 50 yılın en sert sistemlerinden olan “efsane İstanbul sisteminden” biraz bahsedelim.

1987 istanbul kışı haber

*İstanbul’da 4 Mart günü başlayan yağışlar çok dikkate alınmaz, TRT de bu yağışlara dair haberlere yer vermez. Fakat insanlar işlerine, okullarına gidemezler. TRT yoğun tepkiler alır, tepkiler sonrası durumu haberleştirir. İstanbul’da okullar 2 hafta tatil edilir. Çoğu semt metrelik kar alır. Birçok yere günlerce elektrik verilemez.

Peki böylesi bir tarihte bu denli kar yağışı ve soğuğun sebebi neydi?

Bu tür soğuklar genellikle kuzey doğudan gelen Sibirya yüksek basıncı olarak bilinir. Fakat yapılan çalışmalarda Balkanlar ve Doğu Akdeniz siklonlarının üzerinde durulmuştur.

Uzun süreli soğuk veya sıcak hava sistemlerinde blokaj gözlemlenmektedir. Blokajlarda derin alçak basınç merkezleri ile kuvvetli yüksenk basınç, sistemin sabit kalmasını sağlar. Örnek olarak omega tarzı blokaj türünü gösterebiliriz.

1987 istanbul kış

H ile gösterilen yer kuvvetli yüksek basınçlı bölge, L ile gösterilen yerler ise derin alçak basınç bölgeleridir. Sistemler L bölgelerinde uzun süre kalırlar. Yapılan çalışmalar 1987 Mart ayında Kuzey Avrupa bölgesinde blokaj oluştuğunu ve -45°C’lik soğuk bulutların İstanbul üzerine çöktüğünü göstermiştir.

Bu görsel boş bir alt niteliğe sahip; dosya adı NOAA_1_1987030518_1-2-558x455.png

Omega bloğu yukarıdaki resimde net bir şekilde görünmektedir. Veriler 5 Mart 1987 tarihine aittir.

Dünya üzerinde dar alanlı küresel ölçekte jet akımları gerçekleşir. Yaklaşık 10 kilometre yüksekte gerçekleşen bu akımlar batıdan doğuya hareket etmektedir. Jet akımları alçak ve yüksek bacnç bölgelerinde değişikliğe sebep olur. Eğer bu akımlar nehirler gibi kıvrımlara sahip olursa Rossby dalgaları olarak adlandırılır. Yapılan incelemelerde İstabul üzerine kıvrılan ve geniş çaplı Rossby dalgalarının bu doğa olayında etkili olduğu görülmüştür.

Bu iki etkiyle beraber Akdeniz ve Balkanlara normalin dışında soğuk hava dalgası gelmiş ve bu dalgalar güneyli enlemlere inmiştir.

Kar sevdalıları veya meteorolojik hadise tutkunları için efsane olarak adlandırılan bu dönem hala birçok forumda konuşulur ve yine böyle bir dönemin gelmesi beklenir. Gelecekte küresel ısınmayla beraber buna benzer bir sistem görebilir miyiz bilinmez. Fakat görsek de görmesek de 1987 kışı, efsane bir kış olarak her zaman anılacaktır.


Hazırlayan: Süleyman Yeşil

Referanslar

1. Tayanc M., Karaca M. & Dalfes H.N., March 1987 Cyclone (Blizzard) over the Eastern Mediterranean and Balkan Region Associated with Blocking

Kapak Görseli: Tyler Lariviere/Chicago Sun-Times, via Associated Press

Süleyman Yeşil

Eğlenceli bir insan.

Leave a Reply

Your email address will not be published.

Back to top button