Nanometre, SI birim sisteminde bir metrenin milyarda birine karşılık gelen uzunluk birimidir. Yani 1 nanometre 0.000 000 001 metre uzunluğa karşılık gelir. Matematiksel olarak 1×10-9 m ya da 1 E-9 m olarak da ifade edilir. Nano kelimesi etimolojik olarak Yunanca “cüce” anlamına gelen “nanos” kelimesinden gelmektedir [1].
Nanometre Ölçeği
Bir kıyaslama olmasından nanometreyi (nm); milimetre (mm) ve mikrometre (μm) ile kıyaslayabiliriz. Neredeyse hepimiz milimetreye aşinayız, gündelik hayatta çok ufak olarak kabul ettiğimiz ölçüler artık bunlar oluyor. Yaptığımız mekanik tasarımların önemli bir kısmı, milimetrik hataları tolere edebiliyor. Bu noktada 1 milimetrenin, 1 metrenin 1000’de 1’i ya da 1 santimetrenin 10’da 1’i olduğunu hatırlayalım.
Mikrometre (μm) ise artık bizim sınırlarımızın dışına çıkılmaya başlanan nokta. Hücre seviyesindeki olayların önemli bir kısmı artık mikrometre ölçeğine girmiş oluyor. Bakteriler ve hücreler mikrometre ile ifade edilebiliyor. Örneğin kloroplastlar yaklaşık 5 μm (5 mikrometre) boyutundalar. Yani bir milimetrenin 1,000’de 5’i ya da bir metrenin 1,000,000’da 5’i boyutunda.
Nanometre (nm) ölçeğine geldiğimizde ise artık işler iyice değişmeye başlıyor, çünkü 1 nm 1 μm’nin 1000’de 1’i ölçeğinde. Bu da 1 metrenin 1 milyarda 1’i olduğunu ifade ediyor. Ölçek bu kadar küçülünce artık atomik boyutlar söz konusu oluyor ve kuantum etkileri devreye girmeye başlıyor. Artık bu ölçeği mikroskop ile göremiyoruz. Çünkü görünür ışığın dalga boyu yaklaşık 450-700 nm arasında kalıyor.
Bazı Kıyaslamalar
- Yan yana dizilmiş 10 hidrojen atomu = 1 nm
- DNA sarmalının çapı = 2.5 nm
- Mavi ışığın dalga boyu ~ 450 nm
- Kırmızı ışığın dalga boyu ~ 700 nm
- Kırmızı kan hücresi = 7000 nm
- Bir kağıdın kalınlığı ~ 75,000 nm
- İnsan saçının kalınlığı ~ 50,000 – 100,000 nm [2].
Uzunluk Birimleri Dönüşüm Tablosu
Bir uzunluk birimini diğer bir uzunluk birimine çevirmek için aşağıdakiUzunluk birimlerini birbiri arasında kolaylık dönüştürebilmek adına aşağıdaki listeden ve tablodan faydalanabilirsiniz.
- 1 nm = 106 fm
- 1 nm = 103 pm
- 1 nm = 10 Å
- 1 nm = 10-3 μm
- 1 nm = 10-6 mm
- 1 nm = 10-7 cm
- 1 nm = 10-8 dm
- 1 nm = 10-9 m
- 1 nm = 10-12 km
- 1 km = 1012 nm
- 1 m = 109 nm
- 1 dm = 108 nm
- 1 cm = 107 nm
- 1 mm = 106 nm
- 1 μm = 103 nm
- 1 Å = 0.1 nm
- 1 pm = 10-3 nm
- 1 fm = 10-6 nm
Hazırlayan: Ögetay Kayalı
Referanslar
1. Online Etymology Dictionary, nano-, <https://www.etymonline.com/word/nano->
2. Science.org.au, “How small is nanoscale small”, <https://www.science.org.au/curious/technology-future/how-small-nanoscale-small>
Kapak görseli: Background photo created by mindandi – www.freepik.com
