Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Uzay Kalemi: NASA, Uzay Görevlerinde Neden Kurşun Kalem Kullanmadı da Milyon Dolarlık Özel Bir Kalem Üretti?

Hayır, NASA Basitçe Kurşun Kalem Kullanmak Yerine Özel Üretim Uzay Kalemlerine Milyonlarca Dolar Harcamadı!

Uzay Kalemi: NASA, Uzay Görevlerinde Neden Kurşun Kalem Kullanmadı da Milyon Dolarlık Özel Bir Kalem Üretti?
4 dakika
8,649
Tüm Reklamları Kapat

İddia

NASA, tükenmez kalemlerin uzayda çalışmadığını fark etti. Astronotların yazı yazabilmeleri için yeni bir araç gerekiyordu. Bu nedenle, uzun yıllar ve milyon dolarlar harcayıp yerçekimsiz ortamda çalışan bir kalem geliştirdiler. Sovyet dostlarıysa çok daha basit bir yol bulmuştu: kurşun kalem...

Gerçek mi?

Karışık
Karışık

Gerçek Taraflar

NASA'nın uzay görevleri için kurşun kalem kullanmadığı, bunun yerine yerçekimine karşı çalışan, özel olarak üretilmiş kalemler satın aldığı doğrudur.

Sahte Taraflar

NASA, uzay görevlerinin ilk dönemlerinde mekanik uçlu kurşun kalemler kullanmıştır. Ayrıca NASA, hikayenin iddia ettiği gibi Rus kozmonotların kurşun kalem kullandığını gördükten sonra kurşun kalem kullanmayı akıl etmemiştir. Kurşun kalem kullanımı, uzay görevlerinde yarattığı tehlikelerinden ötürü, kasten yasaklanmıştır. Sovyetler Birliği de NASA gibi özel uzay kalemleri kullanmıştır.

Tüm Reklamları Kapat

İddianın Kökeni

Uzay yarışı ve Soğuk Savaş döneminde bol miktarda propaganda içerikli fıkra ve anekdotal anlatı yayılmıştır. Bu da ilk etapta kulağa komik gelen doğası ve gerçek olaylardan bir miktar ödünç alan içeriği dolayısıyla internet üzerinde bol bol paylaşılan bir halk efsanesidir.

Bilgiler

NASA tarihçilerine göre geçmişte hem NASA astronotları hem de Sovyet kozmonotları zaten kurşun kalem kullanıyordu. Hatta NASA, 1965 yılında Houston'da bir mühendislik firmasından (Tycam Engineering Manufacturing, Inc.) 34 adet mekanik kalem sipariş etti ve bunlara toplamda $4,382.50 veya kalem başına $128.89 ödedi. Tabii bu fiyatlar halk tarafından duyulunca büyük bir öfkeyle karşılandı; çünkü Amerika'da halk, ödedikleri verginin neye harcandığına karşı sıkı bir tutuma sahiptir. Haliyle bu durum NASA'yı astronotlar için daha ucuz bir yol bulmaya sevk etti.

Tüm Reklamları Kapat

Bariz bir çözüm olan kurşun kalemle ilgili sorun, ucu kırıldığında ya da ezildiğinde yer çekimsiz ortamda bu partiküllerin etrafa saçılarak hem astronotlar hem de ekipmanlar için tehlike arz etmesiydi. Aynı zamanda kurşun kalemlerle yazılan notlar kolayca silinebildiği için, görev kayıtları için risk teşkil ediyordu. Son olarak, kurşun kalemlerin bağlı olduğu tahtadan gövdeler, alev alabilir materyallerdir. Özellikle Apollo 1 yangınında astronotların hayatını kaybetmesinden sonra, NASA, böyle nesnelerden olabildiğince uzak durmak istiyordu.

NASA astronotu Walter Cunningham, özel olarak üretilen Fisher Uzay Kalemi ile yazı yazarken...
NASA astronotu Walter Cunningham, özel olarak üretilen Fisher Uzay Kalemi ile yazı yazarken...
NASA

Uzay Kaleminin Geliştirilmesi ve Özellikleri

Paul C. Fisher ve şirketi (Fisher Pen Company) şu anda "uzay kalemi" olarak da bildiğimiz kalemin geliştirilmesi için 1 milyon dolarlık yatırımda bulundu. Bu yatırımda hiçbir şekilde NASA'nın (dolayısıyla devlet yatırımının veya halkın vergilerinin) bir payı yoktu, hatta NASA yalnızca kalem geliştirildikten sonra olaya dahil oldu. 1965 yılında Fisher baş aşağı bir şekilde ve aşırı sıcaklıklarda (-45°C ila 200°C arası) çalışabilen, hatta su altında ya da diğer sıvıların içerisinde bile yazabilen bir kalemi patentledi. Eğer ortam çok sıcaksa, mürekkep normal mavi rengi yerine yeşile dönüşüyordu.

Aynı yıl Fisher, NASA'ya AG-7 uzay kalemini teklif etti (AG: Anti-Gravity kelimesinden geliyor). Önceki mekanik kalem fiyaskolarından dolayı NASA başlarda biraz çekimserdi. Fakat kalemi çeşitli durumlarda test ettikten sonra NASA, 1967'den itibaren bu uzay kalemini uzay uçuşlarında kullanmaya karar kıldı.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Çoğu tükenmez kalemin aksine, Fisher'ın kalemi mürekkebin akması için yerçekimine ihtiyaç duymuyor. Bunun yerine azotla doldurulmuş bir kartuştaki basıncı kullanarak mürekkebi kalemin ucuna itiyor.

Aynı zamanda mürekkep de diğer kalemlerden farklı. Normalde jelimsi bir kıvamda olan mürekkep, kalem kullanılmaya başlanınca, kalemin ucundaki topun dönmesiyle akışkan bir sıvı haline geliyor. Aynı zamanda basınçlı azot, havanın mürekkeple temasını engelleyerek buharlaşmasını veya oksitlenmesini de engelliyor.

Associated Press'in (AP) Şubat 1968 raporuna göre, NASA Apollo programı için Fisher'ın uzay kalemlerinden 400 adet sipariş etti. United Press International'ın aktardıklarına göre, bir yıl sonra Sovyetler Birliği de 100 kalem ve 1,000 mürekkep kartuşunu Soyuz uzay programları için sipariş etti. AP'nin sonraki açıklamalarına göre hem NASA hem de Sovyetler birliği uzay kaleminin fiyatı olan $3.98 yerine %40 indirimle kalem başına $2.39 ödedi. Aşağıdaki videoda, bir kozmonotun uzayda kullandıkları özel kalemleri anlatışını izleyebilirsiniz:

1960'ların sonundan beri Amerikan astronotları ve Rus kozmotları Fisher'ın kalemlerini kullandı. Hatta Fisher, sadece bir kalem değil, çok sayıda farklı kalem geliştirdi. "Mekik kalemi" olarak anılan yeni kalem, NASA'nın fırlatmalarında ve Rusların uzay istasyonı Mir'de kullanıldı.

Elbette bu kalemi elinize alıp kullanmak için uzaya çıkmanıza gerek yok. Yaklaşık 50 dolar gibi bir fiyata bu kalemi siz de temin edip, kullanabilirsiniz.

Tüm Reklamları Kapat

Sonuç

Bu tür bir hikaye duyduğunuzda hemen şüphecilik kaslarını çalıştırmanız ve sormanız gerekiyor: Gerçekten de dünyanın en büyük teknolojik atılımlarını yaparak, hiç yapılmamışı başaran bir ekip, bu kadar basit bir çözümü görememiş olabilir mi?

Bu basit soruyu soramamanın birçok sahtebilim inancına da yol açtığını görüyoruz. Günümüzde birçok kişi, daha temel fizik bilgisine dahi sahip değilken, ömrünü bu işe adamış çok yetenekli ve zeki binlerce kişinin çözemediği problemi, bir iki kağıt karalamasıyla çözebileceği yanılgısına düşebiliyor. Ne yazık ki bilim bu kadar basit bir şey değil; olsaydı, zaten yine aynı yetenekli insanlar tarafından bu sorular çözülmüş olacaktı. Bu nedenle ne zaman böyle bir hikaye duyarsak, bu basit sorgulamayı yapabilmek gerek...

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
67
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 43
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 10
  • Bilim Budur! 6
  • Merak Uyandırıcı! 6
  • Güldürdü 4
  • İnanılmaz 4
  • Muhteşem! 1
  • Umut Verici! 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • C. Curtin. Fact Or Fiction?: Nasa Spent Millions To Develop A Pen That Would Write In Space, Whereas The Soviet Cosmonauts Used A Pencil. (20 Aralık 2006). Alındığı Tarih: 8 Ekim 2022. Alındığı Yer: Scientific American | Arşiv Bağlantısı
  • Physics. Is It True That Nasa Spent Thousands Of Dollars Developing A Space Pen, Whereas The Russians Just Took A Pencil?. Alındığı Tarih: 8 Ekim 2022. Alındığı Yer: Physics | Arşiv Bağlantısı
  • D. Mikkelson. Fact Check: Nasa's 'Astronaut Pen'. (22 Ağustos 2000). Alındığı Tarih: 8 Ekim 2022. Alındığı Yer: Snopes | Arşiv Bağlantısı
  • N. Olson. Fisher Space Pens Take Flight. (10 Haziran 2020). Alındığı Tarih: 8 Ekim 2022. Alındığı Yer: Forbes | Arşiv Bağlantısı
  • J. Jobin. The Story Behind The Fisher Space Pen. (1 Ocak 2001). Alındığı Tarih: 8 Ekim 2022. Alındığı Yer: The Writers Edge | Arşiv Bağlantısı
  • Fisher Space Pen Co.. Our Story. Alındığı Tarih: 8 Ekim 2022. Alındığı Yer: Fisher Space Pen Co. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 16:22:33 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/13000

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ö. Kayalı. Uzay Kalemi: NASA, Uzay Görevlerinde Neden Kurşun Kalem Kullanmadı da Milyon Dolarlık Özel Bir Kalem Üretti?. (8 Ekim 2022). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/13000
Kayalı, Ö. (2022, October 08). Uzay Kalemi: NASA, Uzay Görevlerinde Neden Kurşun Kalem Kullanmadı da Milyon Dolarlık Özel Bir Kalem Üretti?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/13000
Ö. Kayalı. “Uzay Kalemi: NASA, Uzay Görevlerinde Neden Kurşun Kalem Kullanmadı da Milyon Dolarlık Özel Bir Kalem Üretti?.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, 08 Oct. 2022, https://evrimagaci.org/s/13000.
Kayalı, Ögetay. “Uzay Kalemi: NASA, Uzay Görevlerinde Neden Kurşun Kalem Kullanmadı da Milyon Dolarlık Özel Bir Kalem Üretti?.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, October 08, 2022. https://evrimagaci.org/s/13000.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close