Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Soğuk Havalarda Burnumuz Neden Akar?

Soğuk Havalarda Burnumuz Neden Akar?
2 dakika
347
  • Özgün
Tüm Reklamları Kapat
Burnunuzdan, günde bir bardaktan daha fazla fazla sıvıyı  kaybedebilirsiniz.
İnsanların yüzde 50 ile 90 arası bir kısmının soğuk havalarda burunları akar. Bu durum tıp literatüründe "soğuğa bağlı rinit" veya "kayakçı burnu" olarak adlandırılır. Bununla beraber, astım, egzama ve saman nezlesi hastalıkları olan insanlarda bu duruma çok daha sık rastlayabiliyoruz.
İnsan burnunun başlıca görevlerinden biri solunan havayı ısıtmak ve nemlendirmektir. Bu sayede soğuk havalarda akciğerlere ulaşan havanın hücreler üzerindeki irrite edici etkisi neredeyse yok denecek kadar azaltılmış olur. Donma noktasının altındaki sıcaklıklarda dahi teneffüs edilen hava,  burun arkasında (geniz ve alt solunum yolu) yaklaşık 26°C civarındadır ve hatta 30°C ‘leri bulabilir. Solunan havanın burunda ısıtılmasının yanı sıra, dış ortam ne kadar soğuk olursa olsun nem oranı da burnu geçtikten sonra neredeyse yüzde 100 seviyelerine çıkar.
Bu veriler burnumuzun, soluduğumuz havanın akciğerlere ulaşmadan önce ılık ve ıslak olmasını sağlamada ne derece etkili ve önemli olduğunu göstermektedir.

Peki,bu işin mutfağında neler oluyor?

Soğuk ve kuru hava burundaki sinir uçlarını uyarır ve bir sinir hattı aracılığı ile beyne mesaj gönderir. Beyin mesajı yorumladıktan sonra sistematik aktivitelerle tepkiler verir. İlk etapta buruna giden kan akışını arttırır. Bu eylemi, kan damarlarının genişlemesi izler ve bu sayede sıcak kan dolaşımı; üzerinden geçen havayı ısıtır.
İkinci sırada nemin dengelenmesi süreci gelir. Yine beyinden gelen uyarılarla burunda yerleşik bir dizi salgı bezi, ürettikleri mukus salgısını arttırmak için tetiklenir ve bu sayede içeri giren havanın nemlendirilmesi sağlanmış olur. Soğuk ve kuru hava burnunuzda bulunan ve mast hücreleri adı verilen bağışıklık sistemi hücrelerini de uyararak bu hücrelerin, içeri giren havanın nem miktarını arttırmak için sıvı üreterek salgılamalarını sağlar.
Toplamda tüm bu işlevleri yerine getirirken burun yoluyla her gün neredeyse 300-400 ml sıvı kaybedebilirsiniz.
Isı ve sıvı kaybı yakından ilişkilidir: burun boşluklarındaki havanın ısıtılması esnasında, burun boşluğunun yüzeyini kaplayan doku(mukoza) , vücut sıcaklığından daha soğuk seviyelere düşer; Aynı zamanda solunan havanın nemlendirilmesi için buharlaşan sıvı da burundan bir miktar ısı çeker. (Bilindiği üzere temelde buharlaşma süreci büyük miktarlarda ısıya ihtiyaç duymaktadır.)
Buna karşılık, burun kan akışı daha da artar, zira solunan havayı ısıtma görevi burnun ısı kaybına göre önceliklidir. (Normal koşullarda vücudun soğuğa tepkisi, kanı yüzeyden derin damarlara aktararak yüzeyel ısı kaybını azaltmaktır) Bu nedenle burunda ısı ve nem elde ederken yürütülen işlemlerin hassasiyeti oldukça zor dengeleme süreçlerine ihtiyaç duymaktadır. Mekanizmanın çevre değişkenlerine göre dengeyi biraz aştığı ve  normalden fazla aktif olduğu durumlarda,  ideal nemlendirme miktarını aşan nem daha burun içinde yoğuşarak burun deliklerinden damlayacaktır.
Astımlı ve alerjisi olan insanlarda Mast hücreleri genellikle daha hassastır ve çevresel uyaranlara, sıcaklık değişikliklerine duyarlı kimselerde kan damarları da daha reaktifleşir. Bu kimselerde, burun tıkanıklığı ve hatta beraberinde hapşırma  refleksleri soğuk hava tarafından tetiklenebilir.
Tedavi genellikle sadece bir mendil taşımaktır. Atropin ve Ipratropium gibi antikolinerjikler (sinirsel uyarıyı bloklamak için) ve anti-inflamatuar burun spreylerinin kullanımının denendiği bazı başarılı durumlar da kaydedilmiştir.
David King, Öğretim Görevlisi, Queensland Üniversitesi. (THE CONVERSATION 24 DEC 2017)
Çeviri: Dr. Sercan ÖZAYDIN


Referanslar
1.ScienceAlert, "Why Does Your Nose Run When It's Cold?"
<https://www.sciencealert.com/why-does-your-nose-run-when-it-s-cold>
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
0
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 04:55:42 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12696

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
R. Bilim, et al. Soğuk Havalarda Burnumuz Neden Akar?. (24 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12696
Bilim, R., Kayalı, Ö. (2020, May 24). Soğuk Havalarda Burnumuz Neden Akar?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12696
R. Bilim, et al. “Soğuk Havalarda Burnumuz Neden Akar?.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, 24 May. 2020, https://evrimagaci.org/s/12696.
Bilim, Rasyonalist. Kayalı, Ögetay. “Soğuk Havalarda Burnumuz Neden Akar?.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, May 24, 2020. https://evrimagaci.org/s/12696.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close