Nükleer Fizik: Radyasyon Güvenliği
İncelemeye geçmeden önce, önceki yazılarımızda tanımladığımız Gray ve rad'dan farklı olarak, bir birim daha tanımlayacağız.
Rem
Gray ve rad, doz birimleridir. bir birimlik kütleye aktarılan enerji olarak tanımlanırlar. Ancak, biyololik etki göz önüne alındığında, pek de anlamlı değillerdir.Bunun sebebi, farklı radyasyonlara eşit dozda maruz kalındığında, her birisinin biyolojik etkisinin farklı olmasıdır. Örneğin, 1 rad seviyesindeki alfa ışını, aynı seviyedeki beta ve gama ışınından 10-20 kat daha fazla zararda bulunabilir.
O yüzden, göreli biyolojik etki ya da kalite faktörü adı verilen bir sabitin tanımını yapmak, bu etkileri incelememiz için gereklidir.
Kalite faktörü, aynı biyolojik etkiyi göstermek için gereken radyasyon dozu anlamına gelir. Yani eşdeğer doz, emilen doz ile kalite faktörünün çarpımına eşittir diyebiliriz.
Rem= Rad x Kalite Faktörü
Öyleyse diyebiliriz ki rem: Herhangi bir radyasyonun, diğer bir radyasyonla aynı biyolojik etkiyi yapması için gereken dozdur.Diğer bir birim ise, Sievert'tir. Sievert, 1 Gray’lik x ve g ışını ile aynı biyolojik etkiyi meydana getiren radyasyon miktarıdır.
1 Rem = 0.01 Sv
1Sv = 100 Rem = 1 J/kg
Radyasyondan Korunmanın Felsefesi
Uluslararası Radyolojik Koruma Komisyonu tarafından, radyasyon ışınlanması 3 temel başlıkta incelenir.- İş gereği maruz kalınan radyasyon ( radyasyon ile çalışan işçiler)
a) Hamile Kadınlar
b)Geri kalan tüm işçiler - Halk
- Tıbbi amaçlarla radyasyona maruz kalan hastalar
12 yazılık bu yazı dizimizde, sizlere nükleer fizik hakkındaki temel bilgileri vermeye çalıştık. Bu yazı dizisini mümkün kılan kıymetli hocamız Prof. Dr. Selahattin Özdemir'e, Orta Doğu Teknik Üniversitesinde verdiği Health Physics isimli dersin ders notlarını kullanmamıza izin verdiği için, şükranlarımızı sunarız.
Ege Can KARANFİL
Referanslar
- Prof. Dr. Selahattin Özdemir, Health Physics ders notları
- TeachNuclear, "Effects of Ionizing Radiation on DNA"
<https://teachnuclear.ca/all-things-nuclear/radiation/biological-effects-of-radiation/effects-of-ionizing-radiation-on-dna/> - TAEK, "İyonlaştırıcı Radyasyonun Biyolojik Etkileri"
<http://www.taek.gov.tr/tr/kullanma-bulundurma-lisans%C4%B1/158-egitim-arastirma/bilgi-kosesi/radyasyondan-korunma/1052-iyonlastirici-radyasyonun-biyolojik-etkileri.html> - TAEK, "Radyasyon "Radyasyon ve Biz"
<http://www.taek.gov.tr/ogrenci/sf4.html> - AFAD, "Radyasyon Dozları ve Etkileri"
<https://www.afad.gov.tr/tr/23733/Radyasyon-Dozlari-ve-Etkileri>
<https://radiationtherapynews.com/2014/12/08/study-reviews-biological-effects-thz-wave-radiation/>
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 10:01:18 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12640
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.