Doktorlar 15 Yıldır Bitkisel Hayatta Olan Hastanın Bilincini Onardılar!
Bitkisel hayatta olan insanlar, komada olan ve tamamen tepkisiz olan hastaların aksine, uyanık halde bulunurlar ve korkutuldukları zaman göz kırpmak gibi basit reflekslere sahiplerdir; fakat herhangi bir farkındalık ya da zihinsel fonksiyon göstermezler.
Bitkisel hayattaki insanlar bazen minimal bilinç durumuna (MCS) geçebilir. Minimal bilinç durumunda bulunan hastalar az da olsa farkındalığa sahip olurlar. Fakat beyin hasarına bağlı bitkisel hayatta bulunma süresi 12 ayı geçtiği zaman genelde hastaların bir daha düzelemeyeceği ve kalıcı olarak o durumda bulunacağı düşünülür.
Yazımızda söz konusu olan hasta bir araba kazasında travmatik beyin hasarı geçirmiş ve 15 yıldır bitkisel hayatta olan 35 yaşında bir erkek.
Doktorlardan oluşan bir ekip, kafa ile vücudu birbirine bağlayan en önemli sinirlerden olan vagus sinirini uyarmak için medikal implantlar kullandı. Görüntü olarak yuvarlak bataryalara benzeyen vagus siniri uyarıcıları (VNS), diğer bir deyişle "beynin kalp pilleri", normalde epilepsi nöbetlerini ve depresyonu tedavi etmek için kullanılıyor.
Vagus sinir uyarıcılarını tedavi yöntemi olarak kullanmak rastgele bir seçim değildi elbette. Minimal bilinç durumunda bulunan hastalar üzerinde yapılan bir araştırmada, hastaların talamusunun (duysal ve duyumsal sinyallerin aktarılmasıyla ilgili beynin bir bölümü) uyarılmasıyla alınan olumlu sonuçlara dayanarak yapılan bu seçim başarılı bir hipotezin sonucuydu.
Vagus siniri, diğer beyin bölümlerinin yanısıra, talamusa doğrudan bağlıdır ve önceden yapılan araştırmalarda vagus siniri uyarımının metabolizmayı hızlandırdığı tespit edilmişti. Bundan dolayı ekip, VNS implantlarının bitkisel hayatta olan bir hastaya yapacağı etkileri test etmek istedi.
Etkileri doğru bir şekilde tespit edebilmek için doktorlar hastanın VNS öncesi ve sonrası EEG ile PET taraması sonuçlarını kaydetti.
Sonrasında uyarı şiddetini aşamalı bir şekilde arttırdılar. 1 ayın sonunda -cihazdan geçen akım 1 miliampere ulaştığı zaman- hasta; genel uyarılma, uzun süreli dikkat, vücut hareketliliği ve görsel takipte kalıcı gelişmeler göstermeye başladı.
Söz konusu hasta, 15 yıl içerisinde ilk defa bilince dair tutarlı ve ölçülebilir belirtiler gösterdi. Bu durumda, hastalarının 15 yıl sonrasında bitkisel hayattan minimal bilinç durumuna geçmesi, doktorlara göre çok önemli bir gelişme.
Bir ayın sonunda hasta, gözleriyle cisimleri takip edebilecek, istendiği zaman kafasını çevirebilecek, terapistini kitap okurken uyanık kalıp dinleyebilecek, doktorlardan biri suratını kendi suratına yaklaştırınca şaşırıp gözlerini büyütecek duruma geldi.
Tabii bu gelişmeler sadece davranışlarla sınırlı değil; hem EEG hem de PET taraması sonuçları beyindeki bilinçli halin göstergeleri olan bölgelerinde tutarlı ve uzun süreli aktiviteler olduğunu doğruladı.
Ekibin raporunda belirttiği gibi bu çalışmanın sonuçları, 12 aydan uzun süre bitkisel hayatta bulunan hastaların geri döndürülemeyeceği kanısıyla çelişiyor.
Fransa’da bulunan Algısal Sinirbilim Merkezi’nde baş araştırmacı olan Angela Sirigu bu durumla ilgili “Beyin plastisitesi ve beyin onarımı, biz tüm umutların kaybolduğunu sandığımız zamanlarda bile hala mümkün” açıklamasında bulunuyor.
Ama şunu unutmamalıyız ki; bu araştırmanın sonuçları heyecan verici olsa bile henüz yeni bir tedavi bulunmuş değil. Araştırma sonuçları daha çok yeni ve bir hasta için olsalar bile gayet umut verici ve gelecek vadediyor olduklarını belirtmek gerekiyor.
Ekip, bu vakanın sonuçlarını benzer durumdaki hastalarda VNS’nin etkilerini daha geniş çapta inceleyecekleri bir araştırmanın başlangıcı olarak kullanmayı planlıyor.
Çalışmanın sonuçları Current Biology bülteninde yayınlandı.
Çeviren: Deniz Gamze Sanal
Referanslar
1. ScienceAlert, "Doctors have restored consciousness in man who spent 15 years in vegetative state", <https://www.sciencealert.com/doctors-have-restored-consciousness-in-man-who-spent-15-years-in-vegetative-state>
2. Futurism, "Researchers restore consciousness in man after 15 years in a vegetative state", <https://futurism.com/researchers-restore-consciousness-in-man-after-15-years-in-a-vegetative-state/amp/>
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 14:04:10 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12649
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.