Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Beyin Yiyen Amip (Naegleria Fowleri) Nedir? Belirtileri, Özellikleri

Beyin Yiyen Amip (Naegleria Fowleri) Nedir? Belirtileri, Özellikleri
3 dakika
6,321
  • Özgün
Tüm Reklamları Kapat

Naegleria fowleri ya da halk arasındaki adıyla, beyin yiyen amip, adını da aldığı üzere bir amip türüdür (bkz. Amip nedir?). Çoğunlukla göl, nehir ve sıcak su kaynakları gibi tatlı sularda ve toprakta bulunur. Naegleria'lardan yalnızca bir tür insan sağlığı için tehlikelidir: Naegleria fowleri.

Beyin yiyen amip ile ilgili gazetelerde ara ara haberler yapılır. Bunun nedeni çok yüksek ölüm oranına sahip olmasıdır fakat yıl içerisinde diğer tüm hastalık ve olaylara kıyasla çok daha az can almaktadır. ABD'de 57 yılda sadece 148 vaka raporlanmıştır ve bunlardan yalnızca 4'ü hayatta kalabilmiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Gazetelerde dehşet verici olarak aktarılması düzenli olarak paniğe yol açsa da buna yakalanarak hayatınızı kaybetme riskiniz diğer hastalıkların yanında solda sıfır kalmaktadır. Lakin yine de dikkatli olmakta fayda var, çünkü neden olduğu durumun etkin bir tedavisi yok.

Beyin Yiyen Amip Nasıl Bulaşır?

Naegleria fowleri, yalnızca burun yoluyla bulaştığında tehlikelidir. Eğer bu türü barındıran bir suda yüzdüyseniz ya da bir şekilde burnunuza su kaçtıysa, hastalığı kapma riskiniz bulunur. Yani, Naegleria fowleri barındıran suyu içerek hastalanmazsınız. Bu amip, yalnızca burun yoluyla beyine ulaşarak, beyin dokusunu yok etmeye başlar.

Tüm Reklamları Kapat

Kendisi bu nedenle halk arasında beyin yiyen amip olarak adlandırılır ve sık sık haberlerde dehşet verici ünü sebebiyle manşet olur.

Beyin Yiyen Amip Nerelerde Bulunur?

Göller ve nehirler gibi tatlı sularda, jeotermal sularda, kaplıcalarda, iyi klorlanmamış havuz sularında bulunabilir. Naegleria fowleri, denizler gibi tuzlu sularda bulunmaz. Eğer havuz suyu, olması gereken şekilde klorlanmış ve arındırılmışsa, bu sudan enfeksiyon kapmazsınız.

Ne Kadar Yaygın Olarak Görülür?

ABD'de 10 yılda, 2006 ile 2015 yılları arasında, raporlanmış yalnızca 37 vaka bulunuyor. Bulaşma şekli çoğunlukla yüzme ile gerçekleştiğinden dolayı, en çok yaz aylarında bulaşma görülüyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

İnsandan İnsana Bulaşabilir Mi?

Hayır, insandan insana bulaşma söz konusu değildir. Hastalığı geçiren biriyle temas halinde olmanız sizin de hastalığı kapmanıza yol açmaz. Bulaşma yolunda da belirttiğimiz üzere bu durum, Naegleria fowleri barındıran bir su kaynağının burundan girerek beyine ulaşmasıyla mümkün olur.

Klorlanmış su kaynaklarında bu durum yaşanmaz. Bu tür nedenlerden ötürü nazal temizleme uygulamalarında saf su ya da kaynatılarak sterilize edilmiş sular kullanılması önerilmektedir. Çünkü Naegleria fowleri'nin su borularında ve içme kaynaklarında da yer alabileceği bilinmektedir.

Beyin Yiyen Amip Belirtileri Nelerdir?

Beyin yiyen amip belirtileri, bakteri kökenli menenjit ile benzer belirtiler gösterir. Başlangıç semptomları genellikle 5 gün sonra başlamakla beraber, 1 ila 7 günü bulabilir. Bunlar; baş ağrısı, ateş, bulantı veya kusma olabilir. İlerleyen semptomlar; boyun tutulması, kafa karışıklığı, çevreye ve insanlara karşı dikkat dağınıklığı, denge kaybı, nöbet geçirme ve halüsinasyonlardır.

Semptomların başlamasına takriben hastalık hızla yayılır ve genellikle 5 gün içerisinde ölümle sonuçlanır (1 ile 12 gün arasında). Ölüme sebep olan şey; enfeksiyonun beyin dokusunu öldürerek, beyinde ödem oluşturmasıdır.

Ölüm oranı %97'nin üzerindedir. ABD'de 1962 ile 2015 yılları arasında raporlanmış 138 vakadan, yalnızca 3 tanesi kurtulabilmiştir.

Beyin yiyen amip belirtileri, menenjit gibi birçok diğer hastalıkta da ortaya çıkabilir. Bu nedenle eğer bir rahatsızlık durumu söz konusuysa panik yapmadan, bir sağlık kuruluşuna başvurmanızda yarar var.

Tüm Reklamları Kapat

Etkili Bir Tedavi Yöntemi Var Mı?

Tam olarak bilinmiyor. Laboratuvar koşullarında Naegleria fowleri üzerinde etkili birkaç ilaç bulunuyor. Fakat, hastaların çoğu kaybedildiğinden ötürü, sonuçlar tam olarak açık değil. Son zamanlarda 2 kişi, miltefosine adı verilen yeni bir ilaç sayesinde (diğer ilaç kombinasyonlarıyla beraber) enfeksiyondan kurtuldu.

Etkili bir yöntemin henüz bulunamamış olma nedenlerinden birinin de hastalığın çok ender görülme durumuyla ilişkili olduğunu belirtmeliyiz. Her ne kadar laboratuvar koşulları üzerinde başarılı çalışmalar olsa da bunların etkinliğinin insan üzerinde de test edilebilmesi gerekmektedir. Fakat düşük vaka sayılarında bu tür deneylerden anlamlı veriler çıkarmak ve sağlıklı sonuçlar elde etmek çok zor olmaktadır.

Hangi Sıcaklıklarda Bulunur?

Naegleria fowleri, sıcağı seven (termofilik) bir organizmadır. 46°C sıcaklığa kadar oldukça iyi büyür. Daha yüksek sıcaklıklara da kısa sürelerde dayanıklıdır.

Ne ile Beslenir?

Nehirlerin ve göllerin diplerindeki tortularda yaşayan bakteri gibi diğer organizmalarla beslenirler.

Tüm Reklamları Kapat

Burada yer alan açıklamalar kültürel amaçlı genel bilgilendirmedir ve bir sağlık tavsiyesi içermez. Eğer bir sağlık sorununuz olduğunu düşünüyorsanız, lütfen en kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna veya doktorunuza danışınız.

Hazırlayan: Ögetay Kayalı

Referanslar
1. CDC, "Beyin Yiyen Amip - Neagleria Fowleri", <http://www.cdc.gov/parasites/naegleria/general.html>

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
0
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 18:28:40 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12857

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ö. Kayalı. Beyin Yiyen Amip (Naegleria Fowleri) Nedir? Belirtileri, Özellikleri. (16 Aralık 2020). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12857
Kayalı, Ö. (2020, December 16). Beyin Yiyen Amip (Naegleria Fowleri) Nedir? Belirtileri, Özellikleri. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12857
Ö. Kayalı. “Beyin Yiyen Amip (Naegleria Fowleri) Nedir? Belirtileri, Özellikleri.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, 16 Dec. 2020, https://evrimagaci.org/s/12857.
Kayalı, Ögetay. “Beyin Yiyen Amip (Naegleria Fowleri) Nedir? Belirtileri, Özellikleri.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, December 16, 2020. https://evrimagaci.org/s/12857.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close