Şizofreni Yalnızca Beyni Değil Vücudu da Fiziksel Olarak Etkiliyor Olabilir!
Bilim insanları uzun bir süredir şizofreni hastalarının genel nüfusa göre daha yüksek oranla fiziksel hastalık yaşadıklarını biliyorlar. Korkutucu bir biçimde, bu durum yüksek oranda erken ölüme sebep oluyor. Öyle ki, bu hastalığa sahip kişiler ortalama bir insandan yaklaşık 15-20 yıl önce ölürler.
Bu zayıf fiziksel sağlık durumu sıklıkla hastalığın ikincil bir etkisi olarak görülmüştür. Örneğin antipsikotik ilaçlar artan bir kilo alımı ve tip 2 diyabet ile bağlantılıdır.
Yaşam biçiminden kaynaklı etkenlerin de rol oynadığı düşünülüyor. Güçten düşürücü ruhsal belirtilere sahip hastanın egzersiz yapmayı bırakması ve kötü bir diyet yapması daha olasıdır.
Bununla birlikte son yıllarda bilim insanları, yakın zamanda şizofreni tanısı konan ve henüz herhangi bir tedavi görmeyen hastaların aşırı aktif bağışıklık sistemi gibi fizyolojik değişikliklerin kanıtlarını gösterdiklerini gözlemlemişlerdi.
Öyleyse şizofreni aslında vücut genelinde bir hastalık olabilir mi?Ben ve meslektaşlarım şizofreni başlangıcında, vücuttaki fiziksel değişimlerin kanıtlarını inceledik ve bunu aynı grup insanların beynindeki değişimlerin kanıtları ile karşılaştırdık.
Çeşitli çalışmalardan; inflamasyon belirteçlerini, hormon seviyelerini, glikoz ve kolesterol seviyeleri de dahil olmak üzere kalp hastalığı risk etmenlerini inceleyerek veri topladık.
Ayrıca beyin yapısını, beyindeki farklı kimyasal seviyelerini ve beyin aktivitesi belirteçlerini inceleyen çalışmalardan da veri topladık.
Genel nüfusla karşılaştırıldığında, erken şizofreninin beyin yapısıyla ve işleviyle bağlantılı olduğunu gösterdik. Keza vücuttaki çeşitli değişikliklerle de bağlantılı olduğunu gösterdik.
Etki büyüklüğü olarak bilinen istatistiksel ölçüler kullanarak değişimlerin büyüklüklerini hesapladık.
Şizofreninin aslında vücut geneli bir hastalık olduğunu ve bir hastanın bu şekilde tedavi edilmesi gerektiğini öne sürerek hastalığın başlangıcında, beyindeki değişimlerin etki büyüklüklüğü ile vücuttaki değişimlerin etki büyüklükleri karşılaştırıldığında bir fark olmadığını gözlemledik.
Üç Olası Açıklama
Şizofreni sebebiyle beyinde yaşanan değişimlerin vücuttaki değişimlerle nasıl bağlantılı olduğunu açıklayabilecek üç teori var.
Birincisi, vücuttaki fonksiyon bozukluğu beyinde değişimlere sebebiyet verip sonunda şizofreniye yol açabilir. Bu süreç, beyni hedef alan ve psikozu tetikleyen antikorlar üreten bazı nadir kanserlerde görülmüştür.
Eğer tümör temizlenirse psikotik deneyimler gelişme kaydeder.
İkincisi, şizofreni belirtileri fiziksel sağlık sorunlarına yol açabilir. Bunun bir örneği, yüksek steroid hormon kortizol seviyesine yol açan psikoz stresidir. Yüksek kortizol seviyeleri; kilo alımı, diyabet ve artmış kan basıncı ile ilişkilidir.
Üçüncüsü, şizofreni ve fiziksel sağlık sorunlarının belirtileri, farklı mekanizmalarla ancak ortak bir risk faktöründen kaynaklanabilir.
Bunun bir örneği hamile bir annenin yaşadığı kıtlığın, çocuğun yetişkinlikte hem diyabet hem de şizofreni geliştirme riskini arttırmasıdır.
Artmış şizofreni riski; annenin kötü beslenmesinin bir sonucu olarak çocuğun beyin gelişimindeki bozulmaya bağlı olabilir. Artmış diyabet riski ise yine annenin kötü beslenmesinin bir sonucu olarak çocuğun glikozu sindirme kabiliyetindeki değişimlere bağlı olabilir.
Çalışma Hala Sürüyor
Vücuttaki değişimlerin, şizofreninin bir sebebi mi yoksa bir sonucu mu olduğunu anlamak için daha fazla çalışma yapmamız gerekiyor.
Bir yaklaşım da; vücutta ne gibi değişimler olduğunu görmek için risk altında olmayanlarla karşılaştırıp şizofreni geliştirme riski altında olanlara bakmaktır.
Vücuttaki değişimlerin, şizofreni belirtilerinin şiddetindeki değişimlere nasıl karşılık verdiğini görmek için daha fazla çalışma gerekiyor.
Son olarak, şizofrenide görülen erken ölümlerin çoğu kardiyovasküler hastalıktan kaynaklanmaktadır. Şizofrenide, son on yılda beklenen yaşam süresinin iyileştirilmesi başarısız olmuştur. Şizofrenide erken dönemde fiziksel sağlığı ele almanın, mortaliteyi azaltıp azaltmayacağını belirlemek için araştırmalara ihtiyaç vardır.
Toby Pillinger, Doktor ve Klinik Araştırmacısı, King’s Koleji Londra
Çevirmen:Tuğba Kılınç
Referans
1.ScienceAlert, "Schizophrenia Could Be Physically Changing The Body, Not Just The Brain"
<https://www.sciencealert.com/schizophrenia-might-affect-your-body-not-just-your-brain>
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/05/2024 17:57:23 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12745
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.