Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Radyasyonun İnsan Sağlığına Etkileri

Radyasyonun İnsan Sağlığına Etkileri
3 dakika
867
  • Özgün
Tüm Reklamları Kapat

Çernobil faciasının yaşandığı bölgede başlayan yangının ardından radyasyon konusu yine gündeme oturdu. Nükleer radyasyonun insan sağlığı üzerindeki etkileri nelerdir? Bir nükleer kazadan sonra uzun süre düşük seviyede radyasyona maruz kalmanın riski nedir? Bu yazımızda kafanıza takılan tüm sorulara yanıt arıyoruz.

Radyasyon Vücudu Nasıl Etkiliyor?

Oregon State Üniversitesi Nükleer Enerji Mühendisliği ve Sağlık Fiziği bölüm başkanı Kathryn Higley'e göre, radyoaktif maddenin bozunurken veya parçalara ayrılırken, çevreye salınan enerjinin kendisine maruz kalan bir vücuda zarar vermesinin iki yolu vardır. Hücreleri doğrudan öldürmek veya DNA'da mutasyonlara neden olmak. Bu mutasyonlar onarılmadığı takdirde ise bu oluşum hücrede kansere yol açabiliyor.

Tüm Reklamları Kapat

San Francisco California Üniversitesi'nde Epidemiyoloji ve Biyoistatistik bölümünden Dr. Lydia Zablotsk ise radyoaktif iyodun tiroid bezi tarafından emilme eğiliminde olduğunu ve bunun da tiroid kanseri ile sonuçlanabileceğini belirtiyor.

Ancak Ukrayna'daki 1986 Çernobil patlamasının atıklarındaki radyasyon dozlarını inceleyen Ulusal Kanser Enstitüsü'nden Andre Bouville'ye göre radyoaktif iyot kısa ömürlü ve patlamanın olduğu alanda yalnızca iki ay kalabiliyor. Bu nedenle de, patlamadan sonra havaya maruz kalındığında, radyoaktif iyot sağlığımızı tehdit etmiyor.

Tüm Reklamları Kapat

Tiroid bezleri yetişkinlerden 10 kat daha küçük olduğu için çocukların tiroid kanseri olma riski daha yüksek. Radyoaktif iyot, çocuklarda çok daha konsantre halde bulunabilir.

Radyoaktif sezyum ise bir yüzyıldan fazla bir süre çevrede kalabiliyor ancak vücudun herhangi bir bölümünde radyoaktif iyot kadar konsantre halde bulunamaz.

Zablotska "Çernobil nükleer santral kazası, atmosfere yalnızca bir saniyede birçok radyoaktif madde salmış oldu. Sonraki yıllarda Ukrayna ve yakın ülkelerde patlamaya çocukken maruz kalanların tiroid kanseri oranı arttı". Bouville de, "Kanser ancak kazadan 4 ila 10 yıl sonra ortaya çıktı" demekte.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Çocuklar, kontamine yapraklı sebzeleri ve süt ürünlerini tüketerek radyoaktif maddelere maruz kalmış oldu. Kazadan sonra radyoaktif sezyuma maruz kalmanın herhangi bir etkisi saptanmadı.

Higley'e göre genel olarak, kanser riskinin artması için oldukça yüksek bir radyasyon dozu gerekiyor. Örneğin, bir Japon işçinin radyasyon dozunun ölçümü olan 10 rem'e (100 milisevert, mSv) maruz kaldığını gösteren raporları değerlendiren Higley, bu miktarda radyasyona maruz kalınmasının, yaşam boyu kanser riskinin yalnızca yüzde yarım artabileceğini söyledi. Higley'e göre, bu doz yaklaşık beş tomografide kullanılan değere eşdeğer ve Amerikalılar her yıl Güneş gibi doğal kaynaklara maruz kaldığında, aldıkları doz 0,3 rem'e (3 mSv) eşit.

Bouville, herhangi bir radyasyon türüne maruz kalmanın kanser riskini arttırabileceğini ki bu maruz kalınan dozun daha çok olması durumunda, riskin daha da artabileceğini söylüyor.

Zablotska, 1979'da Three Mile Adası'ndaki bir elektrik santralinden radyoaktif salınımından sonra kanser oranlarında artış gözlenmediğini belirtiyor.

Radyasyon Hastalığı (Akut Radyasyon Sendromu)

Bir kişinin vücudu ne kadar radyasyon emdiyse radyasyon hastalığına yakalanma riski de o kadar yüksektir. Bouville, yüksek düzeyde radyasyona yani yaklaşık 200 reme (2000 milisevert) maruz kalanların radyasyon hastalığına yakalanabileceğini söyledi. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’na (International Atomic Energy Agency) göre göğüs röntgeni çekildiğimizde bile yaklaşık 0,02 reme (0,2 miliseverts mSv) maruz kalıyoruz.

Tüm Reklamları Kapat

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA), insanların doğal sebeplerle bir yılda ortalama 0.24 remlik (2.4 mSv) radyasyona maruz kaldığını söylüyor.

Radyasyon hastalığı çoğu zaman ölümcüldür. Zablotska, gastrointestinal sistemde kanama gibi semptomlara neden olabileceğini, Çernobil kazası sonucu yaklaşık 140 kişinin acı çektiğini söylemekte.

IAEA'ya göre, 11 Mart depremlerini ve soğutma sistemlerine zarar veren tsunamiyi izleyen bir noktada Japon nükleer güç santrallerinden birinde saatte 40 rem (400 mSv) radyasyon dozu rapor edildi. IAEA, bunun yüksek bir doz olduğunu ancak tek bir yere izole edildiğini söylüyor.

Higley, “Bu kesinlikle uzun bir süre kalmak istemediğiniz bir alandır” dedi. Toplam 400 ila 600 rem dozunun ölümcül olabileceğini belirtiyor. Ancak gözlemlenen ani yükselişten sonra radyasyon seviyelerinin azaldığını söyledi. Spike, tesiste basınç düştüğünde bir radyoaktif malzeme pufunun serbest bırakılmasından kaynaklanmış olabileceğini tahmin ediyor.

Tüm Reklamları Kapat

Eğer bu konu ilginizi çektiyse, nükleer fizik hakkında yazdığımız diğer yazılara da göz atabilirsiniz:

Nükleer Fizik: Nükleer Kararlılık
Nükleer Fizik: Alfa Bozunumu
Nükleer Fizik: Beta Eksi (β-) Bozunumu
Nükleer Fizik: Pozitron (β+) Emisyonu
Nükleer Fizik: Elektron Yakalanması
Nükleer Fizik: Gama (γ) Işıması
Nükleer Fizik: Yarı Ömür ve Bozunum Sabiti
Nükleer Fizik: Nükleer Reaktörler
Nükleer Fizik: Radyasyon Dozimetrisi
Nükleer Fizik: Radyasyonun Biyolojik Etkileri 1
Nükleer Fizik: Radyasyonun Biyolojik Etkileri 2
Nükleer Fizik: Radyasyon Güvenliği

Çeviri: Gamze Korkmaz

Referanslar:
1.LiveScience, "How Does Nuclear Radiation Harm the Body?"
<https://www.livescience.com/13250-radiation-health-effects-japan-nuclear-reactor-cancer.html>

Tüm Reklamları Kapat

Kapak Görseli:
<https://www.sciencenews.org/article/phones-reveal-radiation-exposure-after-nuclear-disaster>

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
0
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 16:15:03 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12679

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
R. Bilim, et al. Radyasyonun İnsan Sağlığına Etkileri. (18 Nisan 2020). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12679
Bilim, R., Kayalı, Ö. (2020, April 18). Radyasyonun İnsan Sağlığına Etkileri. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12679
R. Bilim, et al. “Radyasyonun İnsan Sağlığına Etkileri.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, 18 Apr. 2020, https://evrimagaci.org/s/12679.
Bilim, Rasyonalist. Kayalı, Ögetay. “Radyasyonun İnsan Sağlığına Etkileri.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, April 18, 2020. https://evrimagaci.org/s/12679.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close