Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Astronomide Uzaklık Ölçümleri: Paralaks Yöntemi

Astronomide Uzaklık Ölçümleri: Paralaks Yöntemi
2 dakika
756
  • Özgün
Tüm Reklamları Kapat
Astronomide en temel ölçüm yöntemlerinden biri paralaks yöntemidir. Oldukça basit ve güçlü bir prensibe dayandığından da oldukça kullanışlı bir yöntemdir. Lakin yalnızca çok kısa mesafelerde işimize yarar. Buna rağmen, uzaklığını paralaks sayesinde ölçebildiğimiz bazı astrofiziksel süreçler, daha uzak yerleri de ölçmemize olanak tanır (bkz. uzaklık merdiveni). Bu yüzden paralaks yöntemi, astronominin temel taşlarından biridir.
Figür 1: Eğer baş parmağınızı uzatıp, bir gözünüzü kapatacak olursanız, baş parmağınızı belirli bir konumda görürsünüz. Ardından açık gözünüzü kapatıp, kapalı gözünüzü açınca, baş parmağınız arka plana göre yer değiştirmiş gibi görünür.
Figür 1: Eğer baş parmağınızı uzatıp, bir gözünüzü kapatacak olursanız, baş parmağınızı belirli bir konumda görürsünüz. Ardından açık gözünüzü kapatıp, kapalı gözünüzü açınca, baş parmağınız arka plana göre yer değiştirmiş gibi görünür.

Paralaks Hesabı

Aslında prensip, görselde anlatıldığı kadar basittir. Paralaks ya da ıraksınım açısı, Dünya ile Güneş arasındaki mesafeyi gören açıyı ifade eder. Hedefinizdeki cisim, Dünya ve Güneş üçlüsüyle bir üçgen oluşturur ve küçük açı yaklaşımıyla cisme olan uzaklık belirlenebilir. Daha basit bir ifadeyle Dünya, Güneş etrafında dolanmasını sürdürürken, arkaplandaki cisimlere göre daha yakın olan cisim, arkaplana göre görüntüde hareket eder. Bu durum ölçülebilir olduğundan, Dünya ile Güneş arasındaki mesafe de bilindiğinden, cismin uzaklığı belirlenebilir.
Figür 2: Paralaks açısının tanımı
Figür 2: Paralaks açısının tanımı
Burada paralaks, yay saniyesi cinsinden ölçülür. Bu durumda uzaklık (d), parsek biriminden d=1/p olarak basit bir şekilde belirlenir. Ya da AB (astronomik birim) cinsinden ifade etmek için dönüşüm yaparak, d=206265/p olarak da hesaplanabilir. Yani 0.2" (yay saniyesi) ıraksınım açısına sahip bir cisim, bizden 1/0.2=5 parsek uzaklıkta yer alır.
Bu yöntemin dezavantajı, yalnızca çok yakın yıldızlarda işe yaramasıdır. Bu yöntemi kendi galaksimiz Samanyolu dışına uygulamayı bırakın, onun %3'lük bir kısmına, yani 1 kiloparseğe kadar ancak uygulayabilmektedir. Bu durumu da GAIA uydusuna borçluyuz. Fakat, uzaklık merdiveni konusunda da belirttiğimiz gibi, bu yöntem sayesinde yaptığımız ölçümler, diğer ölçümlerimize hayati bir değer katmaktadır.


Hazırlayan:Ögetay Kayalı
Referanslar
1. Serdar Evren, Ege Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü, Astronomiye Giriş Ders Notları
2. Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü, <http://astronomy.science.ankara.edu.tr/old/astro/turkce_ast/ders/genel_ders/win_ders14.html>
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
0
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 12:35:01 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12705

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ö. Kayalı. Astronomide Uzaklık Ölçümleri: Paralaks Yöntemi. (30 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12705
Kayalı, Ö. (2020, May 30). Astronomide Uzaklık Ölçümleri: Paralaks Yöntemi. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12705
Ö. Kayalı. “Astronomide Uzaklık Ölçümleri: Paralaks Yöntemi.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, 30 May. 2020, https://evrimagaci.org/s/12705.
Kayalı, Ögetay. “Astronomide Uzaklık Ölçümleri: Paralaks Yöntemi.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, May 30, 2020. https://evrimagaci.org/s/12705.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close