Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Amip Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Amip Nedir? Özellikleri Nelerdir?
3 dakika
32,961
  • Özgün
Tüm Reklamları Kapat
Amipler (bazen Amoeboid olarak da anılır) şekil değiştirme yeteneğine sahip, bazı türleri patonejik olan ökaryotik organizmalardır. Bu şekil değiştirme hareketini, yalancı ayak (pseudopod) adı verilen uzantıları sayesinde gerçekleştirir. Çoğunlukla tatlı sularda, su birikintilerinde bulunan bu canlıların çıplak gözle görülebilen 750 um boylarına erişen türleri olduğu gibi 15 um boylarında olan türleri de bulunur.
En çok, ameobid protistalardan Dev Amip olarak da bilinen Chaos Carolinense'in ait olduğu Chaos cinsinin boyutları 5 mm'ye kadar ulaşabilir. Hetotrofturlar; bakteri, alg, diğer protistalar ve hatta çok hücreli küçük omurgasız canlılarla dahi beslenebilirler.

Amiplerin Özellikleri

Beslenmelerini fagositoz yoluyla gerçekleştirirler. Bu işlemi, yalancı ayaklarını (pseudopods) kullanarak yapar. Avının etrafını, yalancı ayaklarıyla çevreleyerek kendi içerisinde kalmasını sağlar. Salgıladığı enzimler yoluyla besinini parçalar, ardından artıkları yine aynı şekilde dış ortama bırakır.
Fagositoz yoluyla beslenme
Fagositoz yoluyla beslenme
Aynı zamanda içlerinden bir tanesi, beyin yiyen amipolarak geçer. Tam adı Naegleria fowleri olan bu tür; tatlı sularda, nehirlerde, göllerde ve toprakta bulunabilir. Aslında Naegleria arasından hastalık yapan tek tür Naegleria fowleri'dir. Bulaşma, genellikle nehir ve göl gibi sularda yüzme sırasında, burun yolundan amipin alınmasıyla başlar. Buradan beyine ulaşarak beyin dokusunu yemeye başlar. Bulaşma yolunun burundan olması sebebiyle, Naegleria fowleri içeren bir suyu içseniz dahi hastalığı kapmazsınız. (Bkz. Beyin Yiyen Amip: Naegleria fowleri)
Amipler çıplak olabildikleri gibi bazıları kabukludur. Belirgin özellikler gösteren bu kabuklara test (testate) denir. Bu kabuklar çoğunlukla kalsiyum karbonattan yapılmıştır. Fakat silika, kitin ve hatta birbirine yapıştırabildiği diğer parçacıklardan bile oluşabilir. Bu kabuklular arasından en bilinen tür foraminiferlerdir ve genellikle kıyı sularında yaşarlar. Kabuğun ağırlığından dolayı, hücre genellikle dibe batar. Bu yüzden diplerde bulunan tortuların üzerinde yer alan bakteri, kırıntı ve döküntülerden oluşan partiküllerle beslenir. Bu beslenme sırasında amip hücresi, kabuğuna gevşek bağlı olduğundan kısmen kabuktan dışarı çıkabilir.
Foraminiferlerin kabukları çürümeye karşı nispeten daha dirençlidir. Bu sayede ölü herhangi bir hücre, kolaylıkla fosilleşerek günümüze kadar ulaşabilir. Bu da, bizim incelememiz için, diğer protozoalara göre çok daha fazla fosil kaydı gösterdikleri anlamına geliyor. Öyle ki, tanımlanan 50,000 tür içerisinden 40,000 kadarı, fosil kayıtlarıyla tanımlanmıştır.
Entamoeba histolytica adlı tür, amipli dizanteri adı verilen hastalığa sebep olur. Çoğu kez enfekte bireyde açık bir semptom görünmezken, bazılarında E. histolytica, bağırsak boşluğunda amibiyaz adı verilen kanlı ishal durumu ile kendini gösterir. Bu semptom, ülserleşmenin gerçekleştiğinin habercisidir. Bulaşma kist formunda gerçekleşir. İnsandan insana, böcekler aracılığıyla, dışkının bulaştığı yerlerden dolaylı aktarımla ve doğrudan temasla bulaşabilir.
Morfolojisi
Morfolojisi
Aynı zamanda kontraktil kofulu sayesinde, kasılıp gevşeyerek vücudundan dışarıya fazla suyun atılmasını sağlayabilir. Böylelikle osmotik basıncı tolere eder. Bu organel, canlının dış ortamının kendisine göre hipotonik olmasından dolayı oldukça gereklidir. Aksi bir durumda şişerek yok olurdu.
Aşağıdaki videodanun başlarında Amoeba'nın yalancı ayaklarını (pseudopondlarını) kullanarak avını nasıl yediğini izleyebilirsiniz.
https://www.youtube.com/watch?v=45w_lgWH8wQ


Hazırlayan: Ögetay Kayalı
Referanslar
1. Mikroorganizmaların Biyolojisi, Brock, 11. Basım, Syf. 465
2. http://www.bms.ed.ac.uk/research/others/smaciver/amoebae.htm
3. http://www.cdc.gov/parasites/naegleria/general.html
4. http://www.biolbull.org/content/227/2/93.long
5. http://bilheal.bilkent.edu.tr/aykonu/AY2002/JANUARY2002/amip.htm
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
0
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 11:32:44 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12790

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ö. Kayalı. Amip Nedir? Özellikleri Nelerdir?. (26 Eylül 2020). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12790
Kayalı, Ö. (2020, September 26). Amip Nedir? Özellikleri Nelerdir?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12790
Ö. Kayalı. “Amip Nedir? Özellikleri Nelerdir?.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, 26 Sep. 2020, https://evrimagaci.org/s/12790.
Kayalı, Ögetay. “Amip Nedir? Özellikleri Nelerdir?.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, September 26, 2020. https://evrimagaci.org/s/12790.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close