Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Elektromanyetik Spektrum (Tayf) Nedir?

Elektromanyetik Spektrum (Tayf) Nedir?
4 dakika
23,408
Evrim Ağacı Akademi: Elektromanyetizma Yazı Dizisi

Bu yazı, Elektromanyetizma yazı dizisinin 1. yazısıdır.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Elektromanyetik spektrum (ya da elektromanyetik tayf), bütün elektromanyetik dalgaları barındıran bir ölçektir. Işık dediğimizde, aklımıza ilk önce gözlerimizin gördüğü ışığın gelmesi oldukça muhtemeldir. Ancak ışık, sadece görünür ışıktan ibaret değildir. Aslında ışık dediğimiz olgu, bir elektromanyetik dalgadır. Daha teknik bir dille söyleyecek olursak, ışıktan bahsederken sıklıkla onu, taşıyıcı parçacığı olan foton ile ifade ederiz.

Cep telefonlarımızdaki radyo dalgalarından, mikrodalga fırınlardaki mikrodalgaya, uzaktan kumandalardaki kızılöte LED'lerden, hastanelerdeki moröte (UV) sterilizasyon cihazlarına kadar elektromanyetik dalgalar (yani ışık), hayatımızın hemen hemen her yerinde, farklı şekillerde karşımıza çıkmaktadır. Dahası gözle gördüğümüz ışık, elektromanyetik dalgaların yalnızca ufak bir bölümünü oluşturur. Elektromanyetik spektrum (tayf) da, oldukça farklı şekilde karşımıza çıkan ışığı sınıflandırma yöntemimizdir.

Tüm Reklamları Kapat

Elektromanyetik Spektrum Nedir?

Radyo dalgalarından gama ışınlarına kadar, evrende bulunan tüm elektromanyetik dalgalar, elektromanyetik spektrumda sınıflandırılır. Başka bir deyişle elektromanyetik spektrum, var olan tüm ışık aralığını barındıran bir ölçektir.

Elektromanyetik Dalgalar

Işık, periyodik olarak değişen elektrik alan ve manyetik alandan oluşmaktadır. Bu dalgaların frekansı (ya da dalga boyu), ışığın fiziksel özelliğini ve elekromanyetik spektrumdaki yerini belirler.

Tüm Reklamları Kapat

Bu aralıklar aslında insanlar tarafından uydurulan kategoriler olduğundan, başka yerlerde ufak farklılıklar görebilirsiniz.
Bu aralıklar aslında insanlar tarafından uydurulan kategoriler olduğundan, başka yerlerde ufak farklılıklar görebilirsiniz.
İfadeler örnek teşkil etmesi açısından çok geneldir ve değişiklik gösterebilir.
İfadeler örnek teşkil etmesi açısından çok geneldir ve değişiklik gösterebilir.

Elektromanyetik dalganın spektrumdaki yeri, frekansı ya da dalga boyuyla belirlenir. Frekans (νν) bir saniye içerisinde herhangi bir noktadadan geçen dalga sayısını, dalga boyu (λλ) ise iki dalga tepesi (ya da çukuru) arasındaki mesafeyi ifade etmektedir. Bu sebepledir ki dalga boyu ve frekans, ters orantılıdır.

νλ=c\Large \nu \lambda = c

Burada cc ışık hızıdır. Elektromanyetik dalgalar için enerji ifadesi:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

E=hν=hcλ\Large E=h\nu=h\frac{c}{\lambda}

şeklindedir. Öyleyse, elektromanyetik dalganın frekansı arttıkça enerjisi de artar diyebiliriz. Bir başka deyişle, frekans arttığında dalga boyu azalacağından, dalga boyu azaldığında da enerjinin arttığını söyleyebiliriz.

Elektromanyetik spektrum, elektromanyetik dalgaları enerjilerine göre sınıflandırır. Yukarıdaki figürde, soldan sağa doğru gittikçe frekans artmakta (dalga boyu azalmakta) yani enerji artmaktadır.

  • Yüksek frekanslı elektromanyetik dalgalar, düşük frekanslılara göre daha yüksek enerjiye sahiptir. Bu sebeple, yüksek frekanslı elektromanyetik dalgalar, cisimlerin daha derinlerine işleyebilir.
  • Yüksek frekanslı elektromanyetik dalgalar, birim zamanda daha fazla bilgi taşıyabilirler.
  • Dalga boyu ne kadar kısaysa (yani frekans ne kadar yüksekse), elektromanyetik dalga, düştüğü yüzeyin detaylarını o kadar iyi gösterir.

Bu üç maddeden de görebileceğimiz gibi, farklı frekansa sahip elektromanyetik dalgalar, farklı fiziksel özelliklere sahiptir. Benzer şekilde, bu özelliklerin farklılığı sebebiyle kullanım alanları da değişmektedir.

Elektromanyetik Dalga Kategorileri

Elektromanyetik dalgaları geleneksel olarak 7 kategoriye ayırırız:

  • Radyo dalgaları: Radyolarımızda dinlediğimiz müziği bize getiren elektromanyetik dalgalar, radyo dalgalarıdır. Özellikle letişimde kullanılan bu dalgalar, aynı zamanda evrendeki yıldızlardan ve gaz bulutlarından da yayılmaktadır.
  • Mikrodalga: Yukarıda bahsettiğimiz gibi, frekans arttıkça birim zamanda taşınan bilginin arttırılması mümkündür. Bu sebeple, mikrodalgalar uydularla iletişimde kullanılmaktadır. Benzer şekilde, radar teknolojileri de mikrodalgalar kullanılarak geliştirilmiştir. Tüm bu bilimsel ve teknolojik kullanımların yanı sıra, evimizdeki mikrodalga fırınlar da, mikrodalga kullanarak yemeklerimizi ısıtır.
  • Kızılötesi (IR): Mikrodalgaların sonundan, görünür bölgenin düşük enerjili kısmına kadarki alanı kaplayan kızılötesi bölgedeki elektromanyetik dalgalar, atmosferde bulunan CO2 ve H2O molekülleri tarafından yakalanmaktadır. Bu da, atmosferin sıcaklığının artmasına sebep olmaktadır. Kızılötesi görüntülemeye sahip teknolojiler, bedenimizden ve cisimlerden saçılan kızılötesi ışınları kullanarakgörüntüleme yapmaktadır.
  • Görünür Bölge: 400 nm ile 750 nm arasında dalga boyuna sahip olan elektromanyetik dalgaların oluşturduğu bu bölge, insan gözünün gördüğü aralıktır. Spektrumun, bizim için yaşamı "renkli" kılan kısmı bu bölgedir.
  • Moröte (UV) Bölge: 400 nm ile 10 nm arasında dalga boyuna sahip elektromanyetik dalgaların oluşturduğu bu bölge, 1801 yılında Johann Ritter tarafından, Güneş'in tayfını incelerken keşfedilmiştir. Güneş'in cildimizi bronzlaştırmasının sebebi, morötesi ışınlardır.
  • X-ışınları: Oldukça yüksek frekansa sahip olan bu elektromanyetik dalgalara X-ışını denmesinin sebebi, özelliklerinin ve doğasının bilinmemesindendir. 0.01 nm'den daha küçük dalgaboylarını da içinde barındıran bu bölge, havaalanlarındaki güvenliğin kullandığı cihazlardan kristal yapılarını görüntüleyen yüksek teknoloji ürünlerine kadar, pek çok farklı görüntüleme teknolojisinde sıkça kullanılmaktadır.
  • Gama ışınları: En tehlikeli ve delici radyoaktif bozunumlardan birisi olan gamma ışınları, 1890'lı yıllarda, radyoaktivite keşfedildikten hemen sonra keşfedildi. Gıda sterilizasyonundan görüntülemeye kadar pek çok alanda kullanılan bu ışınlar, Elektromanyetik spektrumdaki en yüksek enerjili dalgalardır.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Elektromanyetizma Yazı Dizisi

Bu yazı, Elektromanyetizma yazı dizisinin 1. yazısıdır.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
55
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Merak Uyandırıcı! 26
  • Bilim Budur! 19
  • Muhteşem! 13
  • Tebrikler! 10
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 8
  • İnanılmaz 6
  • Umut Verici! 3
  • Güldürdü 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 07:48:11 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12795

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. C. Karanfil, et al. Elektromanyetik Spektrum (Tayf) Nedir?. (1 Aralık 2022). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12795
Karanfil, E. C., Kayalı, Ö. (2022, December 01). Elektromanyetik Spektrum (Tayf) Nedir?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12795
E. C. Karanfil, et al. “Elektromanyetik Spektrum (Tayf) Nedir?.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, 01 Dec. 2022, https://evrimagaci.org/s/12795.
Karanfil, Ege Can. Kayalı, Ögetay. “Elektromanyetik Spektrum (Tayf) Nedir?.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, December 01, 2022. https://evrimagaci.org/s/12795.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close