Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Yüksek Enerji Fiziği: Lüminozite

Yüksek Enerji Fiziği: Lüminozite
2 dakika
101
  • Özgün
Tüm Reklamları Kapat
Parçacık hızlandırıcılarından bahsedilirken, lüminozite mutlaka bahsedilmesi gereken bir parametredir. Gerçekten de şu an CERN'den gelen haberlerde, grafiklerin her yerinde bu konuyla ilgili bir bilgi mutlaka vardır. Basitçe ifade etmek gerekirse; örneğin LHC (Large Hadron Collider) ve Tevatron gibi atom altı parçacıkları hızlandıran makinelerin bu atom altı parçacıkları anlık olarak ne kadar sayıda çarpıştırdıklarını ifade etmek için kullanılır.
Lüminozite teriminin kökeni, aslında astrofizik alanından gelmektedir ve basitçe uzaktaki yıldızların yüzeyinden birim zamanda ne kadar enerji yayıldığını (ortaya çıktığını) ifade etmek için kullanılmaktadır. Yüksek enerji fiziğinde aynı büyüklük kullanılmaktadır fakat enerji yerine parçacık sayısı yerleştirilmiştir.
Lüminozite'nin boyutunu
'dir ve birim zamanda bir
'den geçen parçacık sayısını ifade etmektedir. Örneğin; LHC gibi deneylerde protonları tek tek hızlandırılıp çarpıştırmak yerine (ki gerçek hayatta sadece iki protonu hızlandırıp birbirlerini çarpıştırmak imkansızdır) her bir demette yaklaşık 500 milyon kadarı bir araya getirilip hızlandırılmaktadır. Böylece yaklaşık boyutları
olan bu parçacıkların karşılarındaki protonlar ile sert saçılmalar yapmalarının olasılığı artırılmaktadır.
LHC'nin tasarlanmış anlık lüminozite değeri,
'dir. Fakat bu kadar büyük sayılardan bahsetmek günlük hayatta pratik olmadığı için
adı verilmektedir. Bununla birlikte, anlık lüminozite yerine belli bir zaman aralığındaki toplam lüminozite daha kullanışlıdır.
Örneğin, LHC çarpıştırıcısının aralıksız tam olarak bir yıl çalıştığını varsayalım. Bir yıl ~31.5 milyon saniye ettiğine göre CMS yada ATLAS deneyindeki toplam lüminozite:
Barn birim
şeklinde tanımlanmıştır.
ve
olduğuna göre,
LHC çarpıştırıcısının 1 yılda üreteceği toplam lüminozite



olacaktır.


Tabii ki, LHC'nin bu kadar uzun aralıksız çalışması mümkün değildir, çünkü belli zaman aralıklarında sistemin kalibrasyon ve güvenlik testleri için durması gerekmektedir. Bunun yanında elektronik sistemde belli sorunlar ile karşılaşılabilir. Bu durumda LHC içerisinde proton demetleri bulunmamaktadır ve belli süre sistem kontrol edilmektedir.

Son yapılan planlara göre; LHC çarpıştırıcısı 2012 yılının sonuna kadar çalışacaktır. Daha sonra LHC'nin nominal çalışma değerlerine çıkılabilmesi için 1 yıl mertebesinde sistem kapatılacak, FAZ-2 dönemine geçebilmek için hızlandırıcı ve dedektör sistemlerinde tamir, bakım ve yenileme çalışmaları yapılacaktır. Böylece önümüzdeki 20 yıl boyunca LHC proton çarpışmaları yaparak çok nadir meydana gelen bazı atom altı parçacıkları yeterli sayıda üretip fizik analiz programları ile var olan ve halen geliştirilen teorik modellerin hipotetik parçacıkları aranacaktır. Bu sayede doğanın nasıl davrandığını anlayabileceğiz. -Geçmişten bir not.






Lüminozitenin kendi başına pek bir anlamı yoktur, daha çok saçılma, tesir kesiti ile birleştirildiğinde önemli bir anlam kazanır. Saçılma, tesir kesiti parçacıklar arasında belli bir etkileşmenin meydana gelme olasılığını ifade etmektedir. Boyutu $\left[m^2\right]$'dir. Lüminozite ile saçılma tesir kesitinin çarpımı incelenen etkileşme olayının lüminozitenin toplandığı zaman aralığında kaç adet meydana geldiğini ifade etmektedir.

Nasuf Sönmez
Referans
http://lhcphysics.blogspot.com.tr/p/turkce.html

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
0
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 14:09:13 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12604

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
R. Bilim, et al. Yüksek Enerji Fiziği: Lüminozite. (13 Eylül 2016). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12604
Bilim, R., Kayalı, Ö. (2016, September 13). Yüksek Enerji Fiziği: Lüminozite. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12604
R. Bilim, et al. “Yüksek Enerji Fiziği: Lüminozite.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, 13 Sep. 2016, https://evrimagaci.org/s/12604.
Bilim, Rasyonalist. Kayalı, Ögetay. “Yüksek Enerji Fiziği: Lüminozite.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, September 13, 2016. https://evrimagaci.org/s/12604.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close