Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Plazma ile Tedavi

Plazma ile Tedavi
4 dakika
284
  • Özgün
Tüm Reklamları Kapat
Plazma, maddenin evrende en çok görülen halidir. Gazlar ısıtılmaya devam edildikçe, atomlarındaki elektronlar kopar ve pozitif iyonlarla serbest elektronlar bir arada plazmayı oluşturur. Bu serbest elektronlar dolayısıyla, plazmanın elektrik iletkenliği metallerden bile yüksektir. Plazma terimi ilk kez 1928'de Irvine Langmuir tarafından tanımlanmış ve kullanılmıştır. Langmuir, iyonlaşmış gazların etrafıyla ilişkisine bakarak onları hücrelerle alışverişte bulunan kan plazmasına benzetmiştir. Bugün ise pozitif iyonları ve elektronları eşit miktarda bulunduran plazmalar, akla gelen ilk anlamını çağrıştırarak (kan plazması) medikal tedavilerde kullanılıyor.
Plazmaların tedavide tercih edilmesinin belli başlı sebepleri şunlar:
  1. Yüksek enerjili yüklü parçacıklar sayesinde, kolaylıkla 10000 Kelvin gibi sıcaklıklara ulaşabilir. Örneğin, seramik kaplama yapılacaksa, gereken sıcaklık 3000 Kelvin civarıdır ve bunu plazma yaratarak yapmaktan başka yol yoktur. Sağlık alanında ise, doku dağlama ve kaldırma için gereken cerrahi operasyonlar için plazma kullanılabilir.
  2. Plazmalar yüksek yoğunluğa sahip ve kimyasal olarak aktif iyonları, elektronları, atomları ve radikalleri içinde bulundurur. Yüksek yoğunluklu aktif kimyasallar sayesinde, motordaki ateşleme ve yakma gibi işlemleri de gerçekleştirir. Bu yüksek yoğunluk yüzeylerin, havanın veya su akıntılarının sterilizasyonunda kullanılabilir. Ayrıca doku mühendisliği için de etkilidir.
  3. Plazmalar termodinamik dengeden uzak da var olabilir. Örneğin, çok yüksek yoğunluklu aktif kimyasal bulunduran plazmalar, oda sıcaklığında tutulabilir. Bu sebeple yarı iletken endüstrisinde, modern bilgisayarlarda ve cep telefonlarında soğuk plazma teknolojisi kullanılır. Sağlık alanında ise kan içeriğini düzenleme, derinin temizlenmesi ve hatta yaraların iyileşmesinde de kullanılır.
Plazmalar oluşumlarına göre farklı özellikler gösterir. Değişiklikler basınç ve sıcaklık değerlerindeki farklardan dolayı oluşur. Burada farklı elektriksel boşalımlar tanıtılacak ve doku tedavisinde ne gibi işlevleri olduğu açıklanmaya çalışılacak. Bu tiplere geçmeden önce, termal ve termal olmayan plazmanın ne olduğunu açıklamak iyi olur. Eğer bir plazmada elektron ve iyonların sıcaklıkları birbirine yakın ve Maxwell dağılımına uyuyorsa, plazma termodinamik dengededir ve termal plazma olarak adlandırılır. Diğer durumda elektronların enerjisi eV seviyesinde iken iyonların enerjisi, yani sıcaklığı, oda sıcaklığında olabilir. Eğer yükler farklı sıcaklıkta bulunuyorsa, termal olmayan plazma yaratılmış demektir.

Akkor Boşalım

Eğer basınç birkaç Torr (1 Torr =133.32 Pascals) civarında olacak kadar düşükse ve sisteme bağlı yüksek akımı engelleyen yüksek dirençli bir ortam varsa, akkor boşalım gözlenir. Floresan lambalarda da bu tip görülür. Sağlık alanında sterilizasyon işlemlerinde ve doku mühendisliğinde kullanılır. Etki edilen alanı temiz ve hasardan uzak tutmak için elektrotsuz ve düşük basınçlı bu plazmalar kullanılır. Plazma, genelde radyo frekans ile yaratılır. Kullanılan gaza göre, elektronların atomlardan salındığı frekanslarda gaz titreştirilir ve eşit sayıda elektron ve pozitif iyon oluşturulur. Termal olmayan plazmalara bir örnektir. Elektronlar titreşimler sayesinde iyonlardan çok daha fazla enerji kazanır ve daha sıcaktır.
Akkor boşalım
Akkor boşalım

Sargın Boşalım

Sargın boşalım, atmosfer basıncında veya daha yüksek basınçlarda gözlemlenir. Termal değildir ve elektrik alanın büyük oranda değiştiği bölgelerde, örneğin küçük çaplarda veya keskin dönüşlerde, olur. Düşük güç kaynaklarıyla veya atımlı güç vererek elde edilebilir. Kıyafetlerin üzerine yapışkan ve sentetik boya uygulamada kullanılır. Sağlık alanında kan içeriğinin düzenlenmesinde, derinin temizlenmesinde, biyopolimer işlemede, doku mühendisliğinde ve yaraları iyileştirmede etkilidir. Medikal uygulamalarda elektrotların aşınmasını önlemek için daha gelişmiş durumdaki atmosfer basıncında çalışan akkor plazma jetleri tercih edilir.
Sargın boşalım
Sargın boşalım

Kıvılcımlı Boşalım

İki elektrot arasında yüksek basınç olduğunda ve sistemin dış direnci düşük olduğunda kıvılcımlı boşalım gözlenir. Elektrotlar arasında termal plazma oluşur ve plazmadan geçen akım yüksektir. 10000 Kelvin'i geçen yüksek sıcaklıklarda yüksek miktarda termal enerji yayılır. Bilim insanları tarafından sıkça çalışılmasının yanında halk tarafından kaynaklama olarak bilinen işlemin de temelidir. Tedavi uygulamalarında doku dağlama ve kaldırma yöntemi olarak kullanılır.
Kıvılcımlı boşalım
Kıvılcımlı boşalım
Plazmanın oluşma koşulları basınca ve sıcaklığa bağlı olarak farklıdır. Dolayısıyla elde edilen plazmalar da değişik özelliktedir ve farklı amaçlar için kullanılabilir. Temelde hepsi yüklü parçacıklar içerir ve tedavilerde dokuya doğrudan müdahale etmeden, doku üzerinde değişiklik yapma imkanı sunar. İyonlaştırılan gazın içindeki pozitif veya negatif iyonlar ilgili doku ile etkileşime girer. Örneğin, plazma jeti içindeki süper oksit ($$\text{O}_2^-$$) gibi elektro-negatif gazlar veya hızlı soğutulan sıcak hava ile azot monoksit ($$\text{NO}$$) derişimini arttıran Plazon denilen bir sistem tercih edilir. Plazmaların biyomedikalde giderek kendilerine daha fazla yer bulmasıyla daha üstün aletler de geliştirilmeye devam edecektir.
Nazlı Turan
Kaynak:
Fridman, G., Friedman, G., Gutsol, A., Shekhter, A. B., Vasilets, V. N., & Fridman, A. (2008). Applied Plasma Medicine. Plasma Processes and Polymers, 5(6), 503-533.
Alexander Fridman and Gary Friedman, Plasma Medicine, Chichester, West Sussex, UK, John Wiley & Sons, 2013.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
0
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 14:56:07 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12612

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
R. Bilim, et al. Plazma ile Tedavi. (17 Ağustos 2018). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12612
Bilim, R., Kayalı, Ö. (2018, August 17). Plazma ile Tedavi. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12612
R. Bilim, et al. “Plazma ile Tedavi.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, 17 Aug. 2018, https://evrimagaci.org/s/12612.
Bilim, Rasyonalist. Kayalı, Ögetay. “Plazma ile Tedavi.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, August 17, 2018. https://evrimagaci.org/s/12612.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close