Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Neden Yeşil Yıldız Yoktur?

Neden Yeşil Yıldız Yoktur? Paul Stewart
Lovejoy kuyrukluyıldızının yeşil parıltısı. Kuyrukluyıldızlar, yıldız değildir.
5 dakika
2,417
Evrim Ağacı Akademi: Astrofizik Yazı Dizisi

Bu yazı, Astrofizik yazı dizisinin 8. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Kütleçekim Dalgaları Nedir? LIGO Neyi, Nasıl Keşfetti?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Geceleyin gökyüzünde gördüğümüz ve gözle görme imkanımız olmayan tüm o yıldızlar... Hepsi farklı farklı renklerdeler; mavi, turuncu, sarı, beyaz, kırmızı... Fakat ne kadar uzağa bakarsak bakalım, ne kadar sönük yıldızları görürsek görelim, hiç biri yeşil yıldız değil. Peki, neden hiç yeşil yok ve nasıl bu kadar kesin konuşabiliyoruz?

Rengin ne olduğunu tanımlamadan önce, ışığı anlamamız gerekiyor. Çünkü renk dediğimiz şey, ışığın aslında belirli bir kısmını ifade eder. Gözümüzün görme kapasitesiyle sınırlı bu aralığa fizikte, görünür bölge diyoruz. Bunun dışında; kızılötesi ve morötesi gibi diğer elektromanyetik dalgalar da basit anlamda birer ışıktır. Fakat gözümüz bunları göremez. Bizi ilgilendiren kısım, bire bir, aslında gök kuşağında da gördüğümüz renkler.

Tüm Reklamları Kapat

Beyaz ışık, resimde yaşadığımız tecrübenin aksine, tüm renklerin karışımıdır. Eğer beyaz ışığı, onu oluşturan dalga boylarına ayırırsak, renkleri gök kuşağındaki gibi ayrı ayrı görebiliriz. Dalga boyu dediğimiz kavram, aslında basit bir anlamda o ışığın enerjisini ifade eder, bu da onun rengini belirler.

Bir Cismin Rengi Nasıl Belirleniyor?

Bir cismi görebilmemiz iki şekilde gerçekleşir:

Tüm Reklamları Kapat

  1. Ya bu cisim kendisi bir ışık kaynağıdır.
  2. Ya da başka bir ışık kaynağından aldığı ışığı yansıtarak görünür hale gelir.

Burada rengin devreye girmesi de yine iki farklı şekilde gerçekleşiyor:

Eğer cisim kendi ışığını üretmiyorsa, sadece yansıtarak görünüyorsa, bu cismin rengi, doğrudan yansıttığı ışıkla alakalıdır. Her madde, yapısından ötürü belirli dalga boylarını (renkleri) soğurur (emer), belirli dalga boylarını ise yansıtır. Mavi bir kitabı mavi görme sebebimiz, mavi hariç diğer dalga boylarını soğurmuş olmasından kaynaklanır, bu sebeple sadece mavi ışık yansır ve gözümüze ulaşır. Böylelikle kitap, mavi olarak görünür.

Eğer cismin kendisi ışık kaynağı ise, onun rengini belirleyen şey, doğrudan onun sıcaklığıdır. Aşırı ısınan bir sobanın üstünün kızarıyor olması ya da ısıtılan bir demirin giderek daha parlak bir hale gelmesi bu sebeptendir. Her cisim, sıcaklığına bağlı olarak bir ışıma yapar. Bu demektir ki, her sıcaklıkta aslında cisimler belirli bir ölçüde ışıma yapıyor. Fakat biz sadece optik bölgeyi görebildiğimiz için, her cismi ışıldayan bir şekilde göremiyoruz. Fakat termal kameralar, insan sıcaklığındaki cisimlerin yaptığı ışımayı ölçerek çalışır. Eğer kızılöte görüşe sahip olsaydık, biz de kendimizi parlayan birer cisim olarak görebilirdik. Fakat sadece optik bölgeyi görebildiğimizden dolayı ancak, sıcaklığı bin dereceye yakınlaşan cisimlerin yaptığı ışımayı görebiliyoruz. Sıcaklık ne kadar artarsa, yapılan ışıma da o kadar artıyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bu durumu fizikte, kara cisim ışıması (ya da "siyah cisim ışıması") olarak ifade ederiz ve matematiksel olarak "Planck dağılım fonksiyonu" ile ifade edilir. İşin karmaşasına boğmamak adına bunlara yalnızca yazının sonunda değineceğiz. Basitçe bu durum; bir cismin sıcaklığına bağlı olarak yaptığı ışımayı ifade eder. Sıcaklık arttıkça, cismin her bölgede yaptığı ışıma artar. Fakat en çok ışımasını yaptığı bölge de giderek yüksek enerjili bölgeye kayar. Bu yüzden ısınan bir demir; aslında önce kızılötede ışıma yapar, ardından hafiften kızarır, sarılaşır ve aşırı ısındığında beyazlar. Eğer bunun sıcaklığını biraz daha artırabilseydiniz, mavi görünürdü. Bu yüzden 30.000 santigrat derecelere ulaşan yıldırımlar mavi görünür.

Yıldızlar da tam olarak renklerini buradan alırlar. Yeterince sıcak olduklarından dolayı, kendi ışımalarını yaparlar ve bu ışıma, yıldızın doğrudan yüzey sıcaklığı ile alakalıdır. Güneş'imiz yaklaşık olarak 5500 santigrat derecelik bir yüzey sıcaklığına sahiptir, bu da onun sarı-beyaz arası bir renge sahip olmasına sebep olur. 3000 santigrat dereceler kırmızı, 8000 santigrat dereceler beyaz, 30,000 santigrat dereceler ise maviye doğru gider.

Arada Neden Yeşil Yok?

Dikkat ettiyseniz renk aralığı, gök kuşağında olduğu gibi kırmızıdan maviye doğru uzanır. Fakat gök kuşağı, renkleri tamamen birbirinden ayrıştırırken, sıcaklık ile yapılan ışıma ise üst üste bindirir. Çünkü sıcaklık ile yapılan ışıma, tüm dalga boylarını kapsar ve bunların şiddeti sıcaklığa göre değişir.

Önce kırmızı baskınken, renk kırmızıdır. Fakat sıcaklık arttıkça buna sarı bölgeden gelen ışıma dahil olmaya başlar ve bu yüzden renk biraz turunculaşır. Sarı bölgede yapılan ışıma kırmızıyı geçtikçe, cismin rengi sarıya gider. Bu sırada mavi bölgede de ışıma yapmaya başlar. Gök kuşağındaki o renklerin hepsi birden yayınlanmaya başlanır. Her rengin karşımı da beyazı verdiği için, cisim beyaz görünür. Sıcaklık biraz daha arttıkça, optik bölgenin en yüksek enerjili ışıması olan mavi bölgede yapılan ışıma baskın hale gelir. Beyazın üzerine fazladan eklenen mavi, cismin mavi görünmesine sebep olur. Bu yüzden arada kalan yeşil renk, hiçbir zaman kendini gösteremez.

Yeşil Yıldız Olduğu İddia Edilenler

Bazı kaynaklarda yeşil yıldızlar olduğuna dair iddialar bulunuyor, fakat bunlar yanlış yorumlamadan ibaret. Bazı fotoğraflarda yıldızları yeşil gibi görebilirsiniz. Bunun iki temel sebebi vardır. Ya fotoğraflama tekniğinden kaynaklanan siyah-beyaz fotoğraflama sonrası yanlış renklendirme yapılmıştır (keyfi bir renklendirmedir bu), ya da yıldız ile aramızda bulunan bir gaz ve toz bulutu (hatta atmosferin kendisi bile) yıldızdan gelen ışıkta kırınımlara, saçılmalara sebep olarak gerçek renginin görülmesini engeller. Fakat bunun da oldukça ender olduğunu belirtmekte fayda var. Örneğin Güneş batarken, çok özel koşullar altında, kısa bir süreliğine tepesinde yeşil bir parlama görülebilir.

Tüm Reklamları Kapat

İleri Okuma

Bahsini ettiğimiz Planck dağılım fonksiyonu aşağıdaki gibidir:

Bν=2hν3c21ehνkBT−1\Large B_{\nu} =\frac{2h\nu^3}{c^2}\frac{1}{e^{\frac{h\nu}{k_B T}}-1}

Burada hh Planck sabiti, cc ışık hızı, kBk_B Boltzmann sabitidir.

Bununla beraber, fonksiyonun maximum yaptığı nokta Wien kayma yasası ile belirlenir ve aşağıdaki basit formülsel gösterime sahiptir.

Tüm Reklamları Kapat

λmax⋅T=0.2898cm⋅K\Large \lambda_{max} \cdot T=0.2898 \text{cm}\cdot \text{K}

Böylelikle bu formüle Kelvin cinsinden bir sıcaklık değeri koyarsanız, o sıcaklığa sahip cismin, hangi dalga boyunda maksimum ışıma yaptığını bulabilirsiniz. Fakat hiçbir cismin, burada varsaydığımız kara cisim olmadığını da hatırlatmak isteriz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Astrofizik Yazı Dizisi

Bu yazı, Astrofizik yazı dizisinin 8. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Kütleçekim Dalgaları Nedir? LIGO Neyi, Nasıl Keşfetti?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
46
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 21
  • Bilim Budur! 13
  • İnanılmaz 9
  • Muhteşem! 6
  • Merak Uyandırıcı! 6
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Umut Verici! 3
  • Üzücü! 1
  • Güldürdü 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • K. D. Boer. (2012). Stars & Stellar Evolution. ISBN: 9782759803286. Yayınevi: EDP Sciences.
  • COSMOS. Blackbody Radiation. Alındığı Tarih: 1 Aralık 2022. Alındığı Yer: COSMOS | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 06:09:56 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12858

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ö. Kayalı, et al. Neden Yeşil Yıldız Yoktur?. (1 Aralık 2022). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12858
Kayalı, Ö., Bakırcı, Ç. M. (2022, December 01). Neden Yeşil Yıldız Yoktur?. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12858
Ö. Kayalı, et al. “Neden Yeşil Yıldız Yoktur?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 01 Dec. 2022, https://evrimagaci.org/s/12858.
Kayalı, Ögetay. Bakırcı, Çağrı Mert. “Neden Yeşil Yıldız Yoktur?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, December 01, 2022. https://evrimagaci.org/s/12858.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close