Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

LIGO Kütle Çekim Dalgalarını Gözlemlemekle Kalmıyor, Onları Yaratabiliyor da!

LIGO Kütle Çekim Dalgalarını Gözlemlemekle Kalmıyor, Onları Yaratabiliyor da! The Conversation
2 dakika
45
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 3 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Yaklaşık 1 yıl önce LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) 2016'nın en büyük bilimsel keşiflerinden birini açıklamıştı. 2015 Eylül'ünde keşfedilen dalgaların kütleçekim dalgaları olduğu, ancak Haziran 2016'da doğrulanabilmişti ve bu keşif Einstein'ın görelilikle ilgili en önemli tahminini doğruluyordu.

Uzay-zamandaki dalgalanmaları ölçebilen en hassas detektörün, aynı zamanda en iyi kütle çekim dalgası üreteci olduğu da anlaşıldı. Caltech'ten Belinda Pang, LIGO'da dalgaları algılamak için yapılan iyileştirmenin dalga yaymaya da yaradığını belirtti.

Tüm Reklamları Kapat

NBC News

Kütleçekim dalgaları, devasa nesnelerin uzay-zamanı bükmesi sonucu oluşan dalgalanmalardır. Einstein'a göre bu dalgalar birbirleri etrafında dönen, özellikle karadelik gibi büyük kütleli kompakt cisimler tarafından yayılır ve uzayı gerip esnetirler. Bu dalgalar Washington ve Louisiana'da bulunan çok duyarlı detektörler tarafından saptanabiliyor.

Beijing Üniversitesi'nden Fan Zhang, detektörlerin aslında yaptığı şeyin kütleçekim dalgaları ile eşlenmek olduğunu söylüyor. Bu eşleme sağlandıktan sonra ise dalgaları saptayabilir veya yaratabilirsiniz.

Tüm Reklamları Kapat

Ölçümlerini olabildiğince duyarlı hale getirmek için LIGO fizikçileri, her ışık dalgasında tepelerin ve çukurların konumlarının (fazlarının) sabit ve istikrarlı kalmasını sağlamalıdır. Ancak kuantum belirsizliği, genlik olarak bilinen dalganın boyutunun daha az kesin olmasını gerektirir. Pang, kaçınılmaz genlik dalgalanmalarının aynalara rasgele itmeler yaşattığını ve ayna hareketinin uzay-zamanda küçük dalgalanmalara neden olduğunu söylüyor.

Tabii ki, LIGO büyük kütleçekim dalgaları üretemez; muhtemelen LIGO'nun ürettiklerinden daha büyük dalgaları bowling toplarını döndürerek kendiniz de üretebilirdiniz, ancak LIGO optimum verimlilikle dalga üretimi yapabiliyor.

Pang'a göre dalgaları doğrudan algılamak çok zor olsa da dalgalar makroskobik nesneler arasındaki kuantum etkilerini incelemek için kullanılabilir. Kuantum mekaniği, elektron gibi son derece küçük bir cismin kelimenin tam anlamıyla aynı anda iki yerde bulunabileceğini söylüyor. Birçok fizikçi, LIGO'nun aynalarından biri gibi makroskobik bir nesneyi, kuantum hareketi benzeri bir duruma getirmenin mümkün olabileceğini düşünüyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Ancak dış dünya ile olan etkileşimler aynayı belirli bir konuma getireceği için bu hassas durum uzun sürmeyecektir. Yine de kütleçekim dalgalarının yayılımından beklenen oranın, belirlenmiş konumda ölçülen oranla eşleşip eşleşmediğini görmek önemli olabilir. Bazı fizikçiler, kütle çekimin makroskobik cisimlerde kuantum durumlarını bastırmada özel bir rol oynadığını öne sürüyor. Caltech fizikçisi Yiqui Ma konu hakkında şunları söylüyor:

Bu fikir oldukça ilginç ve deneysel olarak bir o kadar da zorlayıcı.

Fakat eğer kütle çekim dalgaları yaratılacaksa, LIGO tam da olması gereken yerde. LIGO şimdiden iyileştirmeler geçiriyor ve uzaya yerleştirilecek eLISA (Evolved Laser Interferometer Space Antenna) ile daha zayıf dalgalar dahi yakalanabilecek. Önümüzdeki on yıl içinde LIGO, kütleçekim dalgalarını düzenli olarak bulabilir, aynı zamanda onları yaratmak için daha gelişmiş yollar da keşfedilebilir ve bu, kuantum dünyası konusundaki anlayışımızı inanılmaz derecede değiştirebilir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
0
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

Feragatname: Evrim Ağacı, doğrudan üniversiteler, akademik dergiler veya resmi bilim kurumları tarafından yayınlanan bu basın açıklamalarını temel editöryal düzenlemeden geçirmektedir; ancak açıklamaların isabetliliğinden sorumlu değildir. Basın açıklaması konusundaki sorularınızı aşağıdaki medya irtibat kişisine yöneltebilirsiniz.

Medya İrtibat

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • Futurism. Surprise! Ligo Can Also Make Gravitational Waves. (11 Şubat 2017). Alındığı Tarih: 22 Şubat 2024. Alındığı Yer: ScienceAlert | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 14:31:18 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12881

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
R. Bilim, et al. LIGO Kütle Çekim Dalgalarını Gözlemlemekle Kalmıyor, Onları Yaratabiliyor da!. (1 Ocak 2021). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12881
Bilim, R., Kayalı, Ö. (2021, January 01). LIGO Kütle Çekim Dalgalarını Gözlemlemekle Kalmıyor, Onları Yaratabiliyor da!. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12881
R. Bilim, et al. “LIGO Kütle Çekim Dalgalarını Gözlemlemekle Kalmıyor, Onları Yaratabiliyor da!.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, 01 Jan. 2021, https://evrimagaci.org/s/12881.
Bilim, Rasyonalist. Kayalı, Ögetay. “LIGO Kütle Çekim Dalgalarını Gözlemlemekle Kalmıyor, Onları Yaratabiliyor da!.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, January 01, 2021. https://evrimagaci.org/s/12881.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close