Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Isınan Demir Neden Kızarır?

Isınan Demir Neden Kızarır?
3 dakika
2,618
Tüm Reklamları Kapat

Ateş deyince aklımıza gelen ilk renk kırmızıdır. Aynı şekilde sıcağı çağrıştıran birçok şeyde kırmızı rengi kullanırız. Tıpkı musluklarda sıcak su tarafının kırmızı, soğuk su tarafının mavi yapılması gibi. Bunun sebebi, gündelik hayatta gördüğümüz sıcak şeylerin aslında gerçekten de "kırmızı" olmasıdır. Tıpkı güldür güldür yanan bir sobanın borusunun kızarması ya da ateşe tuttuğunuz herhangi bir metalin giderek kızarması gibi. Peki ısınan bu şeyler neden kızarıyor ve neden kırmızı renkte oluyorlar? Başka bir renkte olamaz mı?

Aslında ısıtıldığında kızaran şeyler yalnızca demir veya metaller değildir. O sıcaklığa kadar dayanabilen her şey ısıtıldığında kızaracaktır. Burada “o sıcaklık” diyoruz çünkü bir şeyin kızarması için belirli bir sıcaklığa ulaşmış olması gerekir. Yani o cismin kızarması gerçekten bir sıcaklık göstergesidir. Fakat burada bir nokta sıklıkla kaçırılır: Beyaz ve mavi olanlar aslında daha sıcaktır!

Tüm Reklamları Kapat

Bu yanılgıya düşmemizin sebebi gündelik hayatta karşımıza çıkan sıcaklıkların çoğunun o kadar sıcak olamayışından kaynaklanır. Yani aslında ısıttığımız bir cisim önce hafif kırmızı, sonra oldukça kırmızı, daha sonra sarı ve beyaz olarak ısınmasına devam eder. Biz bu olayı yıldızlarda da görüyoruz ve ardında oldukça basit bir fizik kuralı var. Hatta bu fizik kuralı, bize gündelik hayatta çok büyük olanaklar sağlıyor.

Her cisim sahip olduğu sıcaklığından ötürü bir ışıma yapar (bir başka deyişle radyasyon saçar). Tıpkı akkor lambanın çalışma prensibinde olduğu gibi, bir şeyi yeterince ısıtırsanız ışık saçacaktır. Aslında mevcut sıcaklığında da ışık saçar, fakat bu ışığın enerjisi oldukça düşük olduğundan bizim gözümüzün algılama aralığının dışındadır. Biz insanlar da diğer her şey gibi ışıma yapıyoruz, fakat bunun en kuvvetli olduğu bölge kızılötesi bölgedir. Dolayısıyla insanları algılamak için kızılötesi kameralar kullanırız (bu konuda daha fazla bilgi için Wien Kayma Yasası yazımızı okuyabilirsiniz).

Tüm Reklamları Kapat

Bu ışımanın enerjisini belirleyen asıl şey ise o cismin sahip olduğu sıcaklıktır. Sıcaklık arttıkça daha yüksek enerjili ışıma yapılır(mavi), aynı zamanda düşük enerjili(kırmızı) olanların da şiddeti artar. Bu yasayı kara cisim ışıması olarak adlandırırız ve aşağıdaki Planck dağılım fonksiyonuyla ifade ederiz.

Yukarıdaki grafikte, sıcaklığa bağlı olarak cismin nasıl bir ışıma yaptığını görüyoruz. Dört tane ayrı sıcaklığa sahip cismin yaptığı ışımanın eğrileri verilmiş. Soğuk olanın (3000 Kelvin) daha uzun dalga boyunda (yani daha düşük enerjide) en fazla ışığını yaydığını görüyoruz. Sıcaklığı artırdıkça cismin en fazla ışık saçtığı noktanın (tepe noktasının) sola doğru kaydığını görüyoruz. Yani sıcaklık arttıkça en fazla yapılan yayın daha yüksek enerjili bölgede oluyor. Aynı zamanda görüyoruz ki daha sıcak olan, daha soğuk olanın en fazla yayın yaptığı bölgede de daha fazla yayın yapıyor. Yani sıcaklık arttıkça her dalgaboyunda bir enerji artışı söz konusu fakat daha yüksek enerji tarafında bu artış daha şiddetli. Dolayısıyla sıcaklık arttıkça renk kırmızıdan giderek beyaza hatta maviye kayıyor.

Yıldırımların sıcaklığı 50.000 Kelvinlere kadar ulaşabildiği için bu denli parlak ve mavi görünürler.
Yıldırımların sıcaklığı 50.000 Kelvinlere kadar ulaşabildiği için bu denli parlak ve mavi görünürler.

Dolayısıyla ısıtılan cisim öncelikle kırmızı ışığı şiddetli saçacak, fakat sonra mavi bölgede de şiddet kazanacağı için bir noktadan sonra mavideki ışıması kırmızıdan da baskın hale gelecek. Bu sebeple biz ısıtılan bu cismi önce kırmızı daha sonra beyaz olarak göreceğiz. Çoğunlukla mavi görememe sebebimiz ise o kadar yüksek sıcaklıklara ulaşamamamızdan kaynaklanıyor. Ancak bunun örneklerini yukarıdaki gibi yıldırımlarda görebiliyoruz.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Buradaki animasyonda, Planck yasasının uygulamasını yapabilirsiniz. Sıcaklığı artırarak yapılacak ışımanın doğasını inceleyebilir ve rengin neye dönüştüğünü görebilirsiniz. Elbette bu bir kara cisim içindir ve cisimlerin birer kara cisim olmamalarından ötürü farklılıklar olabileceğini unutmayın.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
38
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 12
  • Tebrikler! 8
  • Bilim Budur! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Muhteşem! 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • K. D. Boer. (2012). Stars & Stellar Evolution. ISBN: 9782759803286. Yayınevi: EDP Sciences.
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 16:02:56 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12802

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ö. Kayalı, et al. Isınan Demir Neden Kızarır?. (1 Aralık 2022). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12802
Kayalı, Ö., Bakırcı, Ç. M. (2022, December 01). Isınan Demir Neden Kızarır?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12802
Ö. Kayalı, et al. “Isınan Demir Neden Kızarır?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 01 Dec. 2022, https://evrimagaci.org/s/12802.
Kayalı, Ögetay. Bakırcı, Çağrı Mert. “Isınan Demir Neden Kızarır?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, December 01, 2022. https://evrimagaci.org/s/12802.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close