AstronomiPopüler Bilim

İki Hafta İçerisinde Dev bir Asteroid Dünya’ya Yakın Geçiş Yapacak

NASA’nın 1998’de kurulan Yakın Dünya Gözlemleri programı, Dünya’ya yakın bir geçiş yapacak olan, 4.4 kilometre çapındaki dev bir asteroidi farketmiştir. Bu asteroid, 1 Eylül’de “astronomik fırçalama” olarak tabir edilen yakın geçişi yapacaktır.

Tabii bu geçiş yakın tabir edilen bir geçiş olsa da üzerimizde tehlike oluşturacak nitelikte değildir. Çünkü asteroidin en yakın olacağı andaki mesafesi dahi Dünya ve Ay arasındaki mesafenin 18 katıdır. Yine de astronomların çalışmaları için eşsiz bir fırsattır.

1981’de Schelte John Bus tarafından Avustralya’daki Siding Spring Gözlemevi’nde keşfedilen asteroid, ismini 19. yüzyılın ünlü hemşiresi Florence Nightingale’den almıştır.

Asteroid Florence’ın büyüklüğü haricinde korkulacak bir şeyi yoktur. Çünkü 7 milyon kilometreden daha fazla yaklaşabilmesi mümkün gözükmemektedir. Dünya’ya en son yaklaşması 1890’da gerçekleşmiştir. 2500’lü yıllara kadar da yeni bir yaklaşma beklenmemektedir. Dünya’ya mesafesi ile ilgili yaklaşık bir gösterim aşağıdadır (Şekil 1).

asteroidflorence20170817
Şekil 1: Florence’ın en yakın mesafesinin yaklaşık gösterimi.

Bu yılın başlarında 2017 AG13 adında bir asteroid, Dünya-Ay uzaklığının yarısı kadar bir uzaklıkla geçiş yapmıştır. Ancak büyüklüğü 15 ila 34 metre arasındadır. 15 Şubat 2013’te Rusya’dan atmosfere giriş yapan asteroid ise yaklaşık 20 metre çapındaydı. Bunlarla birlikte Dünya’ya en yakın geçişlerden birini yapan ve büyüklüğü diğer ikisi ile hemen hemen aynı olan 2012 TC4, 50.000 kilometre yakından (Dünya-Ay arası mesafenin %13’ü) geçmişti. Ancak üçü de Florence ile kıyaslayınca çok küçük kalmaktadır. Bugüne kadarki yaklaşan tüm asteroidler içerisinde Florence en büyük olanıdır. Yakın Dünya Gözlemleri’nin yöneticisi Paul Chodas, “Dünya’ya yakın geçtiği bilinen asteroidlerin Florence’a göre küçük olduğunu tahmin ediyoruz. NASA, bu programı başlattığından beri yaklaşan en büyük asteroid Florence’dır” şeklinde bir açıklama yapmıştır.

Eğer bu büyüklükte bir asteroid Dünya’mıza çarparsa bir şehri yok edebilir ve hatta iklim değişikliğine yol açabilir. Tıpkı dinozorları yok ettiği düşünülen Meksika Yucatan çarpışmasının toz bulutları kaldırıp güneş ışınlarını engellemesi gibi (Şekil 2). İleride bu tip bir çarpışmanın geleceğini biliyor olabilsek bile, ne yapılacağına dair kesin bir strateji henüz yoktur. Örneğin şu an Florence’ın rotası Dünya olsa, çarpmasını önlemek hiç kolay olmayacaktır ve hatta büyük ihtimalle çarpacaktır.

Şekil 2. Yucatan yarım adasındaki Chicxulub kraterinin 66 milyon yıl önce neye benzediğinin bir canlandırması.
Şekil 2. Yucatan Yarımadası’ndaki Chicxulub kraterinin 66 milyon yıl önce neye benzediğinin bir canlandırması.

Florence bir tehdit olarak gözükmemekte ancak güzel bir araştırma fırsatı olarak görülmektedir. Mesela Porto Riko’daki Arecibo Gözlemevi, 10 metreye kadar detaylı yüzey incelemesi yapacaktır. Asteroidin şekli, boyutu ve bileşenleri hakkında daha fazla şey bilmek, yörüngesel hareketini daha iyi çözümleyebilir. Böylece gelecekteki olası çarpışma felaketleri için stratejiler belirlenebilir. En azından hali hazırdaki stratejiler geliştirilir.

NASA’nın raporlarına göre 1825 adet tehlike oluşturabilecek yakın Dünya cismi izlenmektedir. Bunlar yörünge kesişim mesafeleri 7.5 milyon kilometre (0.05 au) olan, çapları 140 metreden büyük asteroidlerdir. Florence da bu grubun bir üyesidir. Görece büyük bir üye…

 

Çeviren ve geliştiren: Emir Haliki


Referanslar

1.This Absolutely Ginormous Asteroid Is Passing Close by Earth in Two Weeks Time
<http://www.sciencealert.com/this-queen-of-near-earth-asteroids-will-be-the-biggest-to-come-so-close>

Emir Haliki

Ege Üniversitesi Fen Fakültesi - Fizik Bölümünde Doktor Araştırma Görevlisi. Ağ bilimi, astrobiyoloji, genetik düzenlenme mekanizmaları, karmaşık sistemler ve astronomik cisimler çalışma alanı. Aynı zamanda matematik ve sayısal çözümleme de ilgi alanları. Bunların yanında amatör olarak, gözlemsel astronomi, doğa yürüyüşleri, satranç ve robotik kodlama ile ilgileniyor.

Leave a Reply

Your email address will not be published.

Back to top button