Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Asit Baz ve pH Kavramları

Asit Baz ve pH Kavramları
4 dakika
15,617
  • Özgün
Tüm Reklamları Kapat
Asit, baz ve pH kavramları bir kimyasalı tanımlamakta oldukça önemli bir yere sahiptir. Geçmişten günümüze pek çok asit ve baz tanımı yapılmıştır. Asitlerinin tadının ekşi, bazların acı olmasından ya da asitlerin turnusol kağıdını kırmızıya, bazların maviye boyamasından ötürü onları nitel olarak ayırabiliriz. Fakat kimyasal ve tehlikeli özelliklerinden ötürü her maddeyi tadamayacağımız, bu maddelerin asit veya baz olduğunu bilsek bile, ne derece asitlik veya bazlık özelliği gösterdiklerini anlayabilmemiz için daha kapsamlı ve analitik asit-baz tanımlarına ihtiyaç duyuyoruz. Bunlar Arrhenius, Brönsted-Lowry ve Lewis tanımlarıdır.

Arrhenius Tanımı

Bu tanıma göre ayrıştığında hidrojen iyonu H+ veren maddeler asit, hidroksil iyonu OH- veren maddeler bazdır. Bu tanım hala kullanılmasına karşın yeterli bir kavram değildir çünkü buna göre asidik bir maddenin yapısında hidrojen, bazik bir maddenin yapısında ise hidroksil olmalıdır.
Fakat yapısında OH- olmadığı halde bazik özellik gösteren maddeler vardır.
Buna en önemli örnek NH3’tür. OH iyonu içermemesine rağmen bazik bir bileşiktir. Bu sebeple bu tanım doğru olmasına rağmen bazı bileşikleri kapsayamaz.

Brönsted-Lowry Tanımı

Bu tanıma göre, proton veren maddeler asit, alabilenler bazdır. Burada protondan kastımız (H+) iyonudur. H+ iyonu çekirdeğinde sadece proton bulundurduğundan, proton olarak anılır. Bu tanımı sulu ortamda gerçekleşen bir tepkime üzerinden daha rahat anlatabiliriz.

Asit1 + H2O -> Baz1 + H3O+

Bu tepkimeye göre, asit proton vererek kendisinin bazına dönüşür. Buna kimyada konjuge yani eşlenik asit-baz kavramı denir. Her asidin konjuge bazı, her bazın da konjuge bazı vardır. Örnek verecek olursak:

CH3COOH + NH3 -> CH3COO- + NH4+

Tüm Reklamları Kapat

Burada asetik asit, bir protonunu vererek, kendi türünün konjuge bazını oluşturur. NH3 bazik karakterdedir. O da proton alarak konjuge asidini oluşturur.
İlk tepkimemize bakarsak ortamdaki suyun asidik madde yanında, ortamda baz gibi davrandığını görürüz. Burada bilmemiz gereken: Suyun amfoter özellikte olmasıdır. Yani ortamdaki türe göre asidik veya bazik özellik gösterebilme yeteneğidir. Bunlara aynı zamanda amfiprotik maddeler de denir.
Arrhenius tanımı bu amfoter maddeleri açıklamada yetersiz kalırken, Brönsted-Lowry tanımı bu maddeleri açıklayabilir.

Lewis Tanımı

Bu tanıma göreyse, bir çift serbest elektronu bulunan ve bunu verebilen maddelere baz, bu serbest elektron çiftlerini alabilen molekül ya da iyonlara ise asit denir. Örneğin:

NH3 + H+ -> NH4+

Bu tepkimeye göre; NH3 bir çift serbest elektron içerir. Bu elektronlarını H+’a vererek NH4+ oluşturur. NH3 serbest elektron çiftini verdiği için baz, H+ ise bu elektronları aldığı için asittir.
Lewis tanımı daha çok organik kimya alanında geçerli bir tanımken, ilk iki tanım analitik kimyada kullanılan tanımlardır.

pH Kavramı

pH kavramı ise bir maddenin asitlik veya bazlığının ölçüsüdür. Açılımı “power of hydrogen” olan pH, bir çözeltideki proton H+ etkinliğinin eksi logaritmasıdır (pH=-log[H+]).
pH cetveli
pH cetveli
pH skalası pH 0 ile pH 14 arasındadır ve bir maddenin asit ve bazlığının derecesini bize açıkça gösterir. Eğer pH<7 ise madde asidik, pH>7 ise madde bazikpH=7 ise madde nötraldir. Nötral maddeye örnek olarak saf suyu verebiliriz. Skalada 0'a doğru gidildikçe maddenin daha asidik, 14’e doğru gidildikçe daha bazik olduğunu görürüz.

Asit ve Bazlara Gündelik Örnekler

Her ne kadar asit ve baz denildiğinde, özellikle asit için, çevremizde pek de bulunmayan "tehlikeli" kimyasallar akla gelir. Fakat gündelik hayatımızda karşılaştığımız birçok ürün asit ya da baz olabilmektedir. Hatta öyle ki, mor lahanayı dahi turnusol kağıdına benzer bir görevle kullanmak mümkündür!
Gündelik asitlere örnek verecek olursak, birçoğumuzun da bildiği nareciye akla gelir. Limon suyu, içerdiği sitrik asitten dolayı pH olarak 2-3 arasında bir yerlere düşer. Bu da onu sudan 10,000-100,000 kat daha asidik yapar. Ayrıca sitrik asit, gıda amaçlı olarak da aktarlarda haricen satılmaktadır. Şahsen ben sitrik asidi, karbonatla olan etkileşiminde karbondioksit verdiği için, akvaryum hobisinde bile kullanmıştım (birçok kişi bu asit-baz reaksiyonunu hala ucuz bir çözüm olarak kullanır).
Asitlere bir diğer örnek de sıklıkla kullandığımız özellikle turşu ve salatalar için vazgeçilmez olabilen sirkedir. Yüzdece içeriği sirkeden sirkeye değişeceği için bir pH belirtmek zor olsa da pH'ı 2 ile 3 arasındadır. Sirkeyi asidik yapan ise içerdiği asetik asittir. Elma sirkeleri biraz daha fazla alkalin bileşik içerdiğinden, daha az asidiktir fakat hala asidiktir.
Elbette bazların en bilindik örneği ise sabunlardır, doğaları gereği alkali bir yapıya sahiptirler. Ayrıca her zaman sofralarımızın baş tadı olmasa da karbonattır. Aslında bu genellikle sodyum bikarbonattır, fakat kısaca karbonat deriz. Sıklıkla reflü hastaları, mide asitlerinin verdiği rahatsızlık sebebiyle bir bardak suya bir miktar karbonat koyarak, mide ortamını nötrleştirmeye çalışır. Ortamın asitliği azaldığında, hastanın şikayetleri de azalır. Ayrıca birçok yemekte karbonat, ortamın pH'ını bazikleştirdiği için sebep olduğu bazı etkilerden dolayı tercih edilir. Hatta el çekimi Noodle yapanlar, hamurdaki glutenin gücünü artırdığı ve sertleştirdiği için karbonatı özellikle tercih etmektedir. [3]
Hazırlayan:Devrim Yağmur Durur
Geliştiren: Ögetay Kayalı
Referanslar
1. Petrucci, Herring, Madura & Bissonette, Genel Kimya 2 İlkeler ve Modern Uygulamalar
2. Tural H., Analitik Kimya
3. Li, M., Sun, Q.-J., Han, C.-W., Chen, H.-H., & Tang, W.-T. (2018). Comparative study of the quality characteristics of fresh noodles with regular salt and alkali and the underlying mechanisms. Food Chemistry, 246, 335–342. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2017.11.020
4. <http://chemistry.elmhurst.edu/vchembook/184ph.html>
pH cetveli görseli: <https://carmensscience.weebly.com/chemistry/ph-scale>
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
0
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 07:36:36 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12701

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
D. Y. Durur, et al. Asit Baz ve pH Kavramları. (29 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12701
Durur, D. Y., Kayalı, Ö. (2020, May 29). Asit Baz ve pH Kavramları. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12701
D. Y. Durur, et al. “Asit Baz ve pH Kavramları.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, 29 May. 2020, https://evrimagaci.org/s/12701.
Durur, Devrim Yağmur. Kayalı, Ögetay. “Asit Baz ve pH Kavramları.” Edited by Ögetay Kayalı. Evrim Ağacı, May 29, 2020. https://evrimagaci.org/s/12701.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close